فریز کردن تخمک یا انجماد تخمک فرآیندی است که طی آن تخمک‌های زن برای حفظ توانایی باروری در آینده، استخراج و در شرایط خاصی منجمد می‌شوند. این روش معمولاً برای زنانی که قصد به تأخیر انداختن بارداری به دلایل شخصی یا پزشکی را دارند، استفاده می‌شود. دلایل پزشکی ممکن است شامل درمان‌های سرطان (مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی) باشد که می‌تواند به تخمدان‌ها آسیب برساند.
در فرآیند فریز کردن تخمک، ابتدا تخمک‌ها از تخمدان‌ها استخراج و سپس به‌سرعت منجمد می‌شوند تا در زمان مناسب در آینده برای لقاح مصنوعی و بارداری استفاده شوند. این تخمک‌ها در شرایطی ویژه در آزمایشگاه نگهداری می‌شوند و می‌توانند برای سال‌ها حفظ شوند.
زمان مناسب برای فریز کردن تخمک
در سال‌های اولیه باروری، بسیاری از زنان احساس اطمینان نسبت به زمان تشکیل خانواده دارند. داشتن یک شریک که آماده داشتن فرزند است و برخورداری از سلامت جسمی مناسب برای بارداری، می‌تواند به زنان در رسیدن به هدف باروری کمک کند. با این حال، برخی از زنان در مسیر بارداری با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شوند یا ممکن است در مورد زمان مناسب برای حفظ توانایی باروری تردید داشته باشند و ندانند تا چه زمانی باید منتظر بمانند تا اقدام کنند.
تجربه، امداد و مراقبتی با عشق
با دکتر فاطمه صالحی
متخصص زنان، زایمان و فلوشیپ فوق تخصصی طب مادر
آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی
دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه می‌دهد. اکنون شما می‌توانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهره‌مند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.
انجماد تخمک‌ها چگونه عمل می‌کند؟
اگرچه منجمد کردن اسپرم و رویان نسبتاً ساده است، تخمک‌ها به عنوان بزرگ‌ترین سلول‌های بدن، حاوی مقادیر زیادی آب هستند. زمانی که سلول‌ها منجمد می‌شوند، کریستال‌های یخ می‌توانند به سلول آسیب برسانند. برای جلوگیری از این مشکل، طی سال‌ها به این نتیجه رسیده‌ایم که قبل از انجماد تخمک، باید آب آن را خارج کنیم و به جای آن مایعی شبیه به ضد یخ را وارد سلول کنیم تا از تشکیل کریستال‌های یخ و آسیب به تخمک جلوگیری شود.
همچنین، به دلیل سخت شدن پوسته تخمک‌ها پس از انجماد، اسپرم باید از طریق تزریق مستقیم با یک سوزن به داخل تخمک وارد شود؛ روشی که به نام تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) شناخته می‌شود.
تخمک‌ها با دو روش اصلی منجمد می‌شوند: روش انجماد آهسته و روش انجماد سریع که به آن “Vitrification” می‌گویند. امروزه، از روش انجماد سریع (Vitrification) برای همه تخمک‌ها استفاده می‌شود.
چه چیز‌هایی در فریز کردن تخمک نقش دارند؟
برای برداشت تخمک جهت فریز کردن، بیمار باید تحت درمان با تزریق هورمون قرار گیرد. تفاوت اصلی در این است که پس از برداشت آن، به جای بارور کردن آن‌ها بلافاصله، تخمک‌ها منجمد می‌شوند تا در آینده ذوب و بارور شده و به عنوان رویان به رحم منتقل شوند.
فرآیند انجماد تخمک حدود ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد و مشابه مراحل اولیه IVF است. این مراحل شامل ۲ تا ۴ هفته تزریق هورمون و استفاده از قرص‌های جلوگیری از بارداری برای کنترل اثرات هورمون‌های طبیعی بدن است (در موارد اورژانسی مانند قبل از درمان سرطان، این مرحله ممکن است حذف شود).
در مرحله بعد، بیمار به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز تزریق هورمون دریافت می‌کند تا تخمدان‌ها تحریک شده و چندین تخمک به‌طور همزمان بالغ شوند. هنگامی که تخمک‌ها به اندازه کافی بالغ شدند، با استفاده از سونوگرافی واژینال و وارد کردن یک سوزن به تخمدان‌ها، تخمک‌ها برداشت می‌شوند.
این عمل تحت بی‌حسی وریدی انجام شده و بدون درد است. سپس تخمک‌ها بلافاصله منجمد می‌شوند. وقتی که بیمار در آینده آماده بارداری باشد، تخمک‌ها ذوب شده و با تزریق اسپرم بارور می‌شوند و سپس به عنوان رویان به رحم منتقل می‌شوند.
تا چه زمانی تخمک‌ها منجمد باقی می‌مانند؟
در فرآیند باروری، تخمک‌ها را به روش مشابه با انجماد رویان‌ها فریز می‌کنیم. دمایی که برای انجماد تخمک‌ها استفاده می‌شود، ۱۹۶ درجه سانتی‌گراد است. بر اساس شواهد علمی و تجربه ما در ایجاد بارداری با رویان‌های منجمد، حتی در مواردی که رویان‌ها به مدت ۱۰ سال منجمد شده‌اند، اطمینان داریم که نگهداری طولانی‌مدت تخمک‌های منجمد شده باعث کاهش کیفیت و توانایی باروری نمی‌شود.
چند تعداد تخمک برای دستیابی به باروری باید ذخیره شود؟
بر اساس مطالعات ما و دیگر تحقیقات، میزان موفقیت ذوب و لقاح تخمک‌ها در زنان تا سن ۳۸ سالگی حدود ۷۵ درصد است. بنابراین، اگر ۱۰ تخمک منجمد شود، انتظار می‌رود ۷ عدد آن‌ها پس از ذوب سالم باقی بمانند و ۵ تا ۶ عدد از آن‌ها بارور شده و به رویان تبدیل شوند. معمولاً ۳ تا ۴ رویان برای زنان زیر ۳۸ سال به داخل رحم منتقل می‌شود. بر این اساس، توصیه می‌شود برای هر تلاش بارداری حدود ۱۰ تخمک ذخیره شود. در زنان زیر ۳۸ سال، معمولاً در هر سیکل بین ۱۰ تا ۲۰ تخمک برداشت می‌شود.
اگر سن من بالای ۳۸ سال باشد چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
شانس بارداری از تخمک‌های منجمد شده به سن زن در زمان فریز کردن تخمک بستگی دارد، نه به زمانی که برای بارداری اقدام می‌کند. بنابراین، زنان بالای ۳۸ سال در زمان فریز کردن تخمک، شانس بارداری کمتری نسبت به افراد جوان‌تر دارند. آمارها نشان می‌دهد تعداد بارداری‌های موفق با تخمک‌های منجمد در زنان بالای ۳۸ سال کمتر است، که بیشتر به دلیل توقف فریز تخمک‌ها در سنین پایین‌تر و تعداد کم زنانی است که برای استفاده از تخمک‌های منجمد مراجعه می‌کنند.
با این حال، بارداری‌های موفق در زنانی که در زمان فریز کردن تخمک ها بالای ۴۰ سال بوده‌اند مشاهده شده است، و همچنین زنان تا ۴۳ سالگی با استفاده از رویان‌های منجمد، به‌طور معمول باردار می‌شوند. با تحقیقات بیشتر، ممکن است در آینده به میزان موفقیت بالاتری برای بارداری با تخمک‌های منجمد دست یابیم. هرچند هنوز مشخص نیست که آیا تخمک‌های زنان بالای ۴۰ سال به همان اندازه تخمک‌های زنان جوان‌تر به فرآیند انجماد پاسخ می‌دهند یا خیر.
آیا منجمد کردن ایجاد مشکل می‌کند؟
براساس آمار، تاکنون ۵۰۰۰ نوزاد از طریق تخمک‌های منجمد به دنیا آمده‌اند. یک مطالعه بزرگ که بر روی بیش از ۹۰۰ کودک متولد شده از تخمک‌های منجمد انجام شده، نشان داده است که هیچ افزایش معناداری در نقایص مادرزادی در مقایسه با جمعیت عمومی مشاهده نشده است. همچنین در مطالعه ما، میزان نقایص کروموزومی در جنین‌های حاصل از تخمک‌های تازه در مقایسه با تخمک‌های منجمد تفاوتی نداشت.
در سال ۲۰۱۴، یک مطالعه جدید نشان داد که میزان مشکلات حاملگی در جنین‌های حاصل از تخمک‌های منجمد افزایش نیافته است. تاکنون بیش از ۳۰۰,۰۰۰ نوزاد در سراسر جهان از طریق رویان‌های منجمد به دنیا آمده‌اند و هیچ افزایش در نقایص مادرزادی گزارش نشده است. اگرچه این داده‌ها اطمینان‌بخش هستند، اما برای اثبات قطعی اینکه نوزادان متولد شده از تخمک‌های منجمد از نظر نقایص مادرزادی مشابه نوزادان حاصل از لقاح طبیعی هستند، نیاز به پیگیری‌های بیشتری وجود دارد.
جمع بندی
فریز کردن تخمک ها یک روش مطمئن برای حفظ باروری است که تاکنون هزاران نوزاد سالم از طریق آن متولد شده‌اند. مطالعات نشان داده‌اند که میزان نقایص مادرزادی و مشکلات کروموزومی در نوزادان حاصل از تخمک‌های منجمد تفاوتی با نوزادان حاصل از لقاح طبیعی ندارد. هرچند که نتایج فعلی امیدوارکننده هستند، اما نیاز به تحقیقات بیشتر برای اطمینان کامل از ایمنی این روش وجود دارد.
در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنین‌ها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب می‌شود. هدف من ایجاد تجربه‌های ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانواده‌اش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانواده‌ها ایفا می‌کنم، پیش می‌روم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.
