زردی نوزادان یک مسئله رایج در دوران تازه متولد شده‌اند. این نوع زردی نوزادان بیشتر در حد خفیف است و معمولاً مشکلات جدی ندارد، اما این مهم است که پزشک در روزهای اولیه پس از تولد، نوزاد را برای ارزیابی زردی مورد بررسی قرار دهد تا مشکلات خاصی شناسایی شود. در این مقاله، به علت زردی نوزادان، عوارض زردی شدید و روش‌های درمان آن بررسی می‌شود.
زردی نوزادان چیست؟
زردی نوزادان به معنای تغییر رنگ پوست و چشمان نوزاد تازه متولد شده به رنگ زرد است. این مسئله یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که در نوزادان تازه متولد شده مشاهده می‌شود؛ به طوری که تقریباً نیمی از نوزادان این مشکل را تجربه می‌کنند. زردی نوزادان یک اتفاق شایع است، مخصوصاً در نوزادان زودرس (قبل از هفته ۳۸ بارداری) و آنهایی که از طریق شیر مادر تغذیه می‌شوند.
این نوع زردی ناشی از افزایش سطح بیلی‌روبین در خون نوزاد است. در خون همه انسان‌ها، کمی بیلی‌روبین وجود دارد که کبد آن را تصفیه می‌کند، اما کبد نوزادان به اندازه کافی بزرگ نیست تا بیلی‌روبین موجود در خون را به صورت کامل حذف کند. زردی در نوزادان بسیار شایع است، به طوری که تقریباً نیمی از نوزادان با میزانی از زردی به دنیا می‌آیند.
آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی😍
دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه می‌دهد. اکنون شما می‌توانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهره‌مند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، بهترین جراح متخصص زنان و زایمان به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.
علائم زردی نوزادان
علائم زردی در نوزادان ممکن است عبارت باشند از:
1. تغییر رنگ پوست و چشم‌ها: پوست و چشم‌های نوزاد ممکن است به رنگ زرد تغییر کنند. این رنگ‌آمیزی معمولاً از پاهای نوزاد شروع می‌شود و به طور تدریجی به سایر بخش‌های بدن انتقال می‌یابد.
2. زردی در قسمت‌های دیگر: علاوه بر پوست و چشم‌ها، زردی ممکن است در مناطق دیگری از بدن مانند ناحیه سفتی شکم (ناحیه زیر پوزه) و پنجه‌ها مشاهده شود.
3. بی‌حالی: برخی نوزادان با زردی ممکن است بیشتر بخوابند و کمتر بخورند.
4. تعداد و میزان مدفوع: تغییراتی در مدفوع نوزادان، مانند رنگ تیره‌تر شدن مدفوع، نشانه‌ای از زردی نوزادان می‌باشد.
5. تعداد و میزان ادرار: ادرار نوزادان ممکن است تیره‌تر شود و مقدار آن افزایش یابد.
توجه: در صورتی که نوزاد شما علائم زردی نوزادان دارد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
علت زردی نوزاد
علل زردی در نوزادان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1. افزایش سطح بیلی‌روبین:
– بیلی‌روبین ماده‌ای است که از تجزیه گلبول‌های قرمز فرسوده تولید می‌شود.
– تعداد گلبول‌های قرمز در بدن جنین بیشتر از نوزادان است؛ پس از تولد تعدادی از این گلبول‌ها تجزیه می‌شوند که منجر به افزایش سطح بیلی‌روبین در نوزاد می‌شود.
– کبد نوزادان تازه متولد شده هنوز به اندازه کافی بالغ نشده است و قادر نیست بیلی‌روبین موجود در خون را به‌خوبی تصفیه کند.
– زردی ناشی از این شرایط طبیعی نوزاد، زردی فیزیولوژیک نامیده می‌شود.
2. اختلالات زمینه‌ای:
– در بعضی موارد، زردی نوزادان بر اثر یک اختلال زمینه‌ای ایجاد می‌شود و اغلب خیلی زودتر یا دیرتر از زردی فیزیولوژیک ظاهر می‌شود.
– این اختلالات ممکن است شامل خونریزی داخلی، عفونت در خون نوزاد، عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، ناسازگاری بین خون مادر و خون نوزاد، اختلال در عملکرد کبد، آترزی صفراوی و کمبود آنزیم‌های بدن باشد.
برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، همیشه بهتر است نوزاد را به پزشک متخصص معاینه و مشاوره کنید.
درجه زردی نوزادان
درجه‌های زردی در نوزادان ممکن است به شرح زیر باشد:
1. یرقان فیزیولوژیکی:
– در نوزادانی که بین هفته‌های ۳۹ تا ۴۲ بارداری متولد می‌شوند، در روز چهارم پس از تولد، سطح بیلی‌روبین در حدود ۵ تا ۶ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر است.
– این مقدار به‌مرور زمان، تا زمانی که به سطح نرمال برسد، کاهش می‌یابد.
2. نوزادان پرخطر:
– در نوزادانی که دارای یک یا چند عامل خطر هستند، سطح بیلی‌روبین ممکن است بسیار بالا باشد و تا ۱۷ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر رسیده و حتی بیشتر هم شود.
3. زردی شیر مادر:
– در حدود ۳۰ درصد از نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌شوند، حدوداً ۵ روز پس از تولد دچار زردی می‌شوند.
– سطوح بیلی‌روبین در این نوزادان ممکن است بین ۱۲ تا ۲۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد.
4. یرقان پاتولوژیک:
– در این حالت، زردی در عرض ۲۴ ساعت پس از تولد بروز پیدا می‌کند و سطح بیلی‌روبین هر روز حداقل ۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر افزایش پیدا می‌کند.
– در این عارضه، سطح بیلی‌روبین در نوزادان بالغ بیشتر از ۱۷ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر است.
همیشه برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
ایسنتاگرام دکتر صالحی بهترین متخصص زنان در تهران
عوامل افزایش دهنده زردی نوزادان
عوامل افزایش‌دهنده زردی نوزادان عبارتند از:
1. زایمان زودرس:
– نوزادانی که قبل از هفته‌ی ۳۸ بارداری متولد می‌شوند، ممکن است نتوانند بیلی‌روبین را به سرعت تصفیه کنند. همچنین، مقدار شیر مصرفی و دفع مدفوع کمتری داشته و بنابراین مقدار بیلی‌روبین کمتری را از طریق مدفوع دفع می‌کنند.
2. زایمان سخت و کبودی نوزادان:
– برخی نوزادان در زمان زایمان دچار کبودی می‌شوند که ممکن است سطوح بیلی‌روبین خون آن‌ها را افزایش دهد.
3. گروه خونی:
– اگر گروه خونی مادر با جنین متفاوت باشد، نوزاد ممکن است آنتی‌بادی‌هایی را از طریق جفت دریافت کند که باعث تجزیه سریع گلبول‌های قرمز خون می‌شود.
4. شیر دادن به نوزاد:
– نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، به‌ویژه اگر در شیر خوردن مشکل داشته و شیر کافی دریافت نمی‌کنند، در معرض خطر زردی هستند.
5. نژاد:
– مطالعات نشان می‌دهد که نوزادان در آسیای شرقی بیشتر در معرض خطر ابتلا به زردی هستند.
با این حال، با توجه به فواید شیر مادر، پزشکان توصیه می‌کنند در این شرایط نیز به شیر دادن به نوزاد ادامه داده و اطمینان حاصل کنید که نوزاد به مقدار کافی شیر می‌خورد و در خطر کم‌آبی قرار ندارد.
روش‌های تشخیصی
روش‌های تشخیصی زردی نوزادان شامل موارد زیر می‌شود:
1. معاینه‌ی بالینی:
– پزشک معمولاً با معاینه‌ی بالینی می‌تواند زردی نوزاد را تشخیص دهد، اما اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین در خون نوزاد ضروری است.
2. سنجش نمونه‌ی خون نوزاد در آزمایشگاه:
– اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین در خون نوزاد از طریق سرم‌آزمایی می‌تواند اطلاعات مهمی را ارائه دهد و در تعیین شدت زردی و روند درمان موثر باشد.
3. استفاده از بیلی‌روبین‌متر پوستی:
– این دستگاه، با اندازه‌گیری بازتاب نور خاصی از پوست، قادر به تشخیص زردی نوزاد است. این روش غیرتهاجمی است و برای ارزیابی سریع زردی استفاده می‌شود.
در صورتی که نتایج این آزمایش‌ها نشان دهنده احتمال ابتلای نوزاد به بیماری یا مشکلی زمینه‌ای باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی را تجویز کند تا تشخیص دقیق‌تری بدهد.
پزشک با استفاده از این روش‌های تشخیصی، شدت زردی نوزاد را تعیین کرده و در صورت نیاز به درمان مناسب می‌پردازد.
عوارض و خطرات زردی نوازدان
عدم درمان سطوح بالای بیلی‌روبین که باعث زردی شدید می‌شود می‌تواند منجر به عوارض جدی شود:
1. آنسفالوپاتی حاد بیلی‌روبین:
– بیلی‌روبین برای سلول‌های مغز سمی است. در صورت ابتلای نوزاد به زردی شدید، خطر ورود بیلی‌روبین به مغز وجود دارد که به آن آنسفالوپاتی حاد بیلی‌روبین می‌گویند. درمان سریع و به‌موقع این بیماری می‌تواند از آسیب‌های جدی و طولانی‌مدت جلوگیری کند.
علائم انسفالوپاتی بیلی‌روبین حاد در نوزادان عبارت‌اند از:
– بی‌حالی
– دشواری در بیدار شدن
– گریه جیغ‌مانند یا با صدای بلند
– تضعیف قدرت شیر خوردن نوزاد یا کم غذا شدن
– خم شدن گردن و بدن به‌سمت عقب
– تب
2. کرن‌ایکتروس:
– این سندرم به‌دنبال آسیب دائمی مغز بر اثر انسفالوپاتی حاد بیلی‌روبین رخ می‌دهد و ممکن است منجر به عوارضی مانند:
– حرکات غیرارادی و بی‌اختیار (فلج مغزی آتتوئید)
– نگاه دائمی به‌سمت بالا
– از‌دست‌دادن شنوایی
– رشد نامناسب مینای دندان
زردی شدید در نوزادان در صورت عدم درمان می‌تواند منجربه آسیب‌های جدی مغزی شود.
درمان زردی نوزادان
درمان زردی نوزادان بستگی به شدت و علت زردی دارد. در بسیاری از موارد، زردی فیزیولوژیک یا خودبه‌خود برطرف می‌شود و نیاز به درمان خاصی ندارد. اما در مواردی که زردی ناشی از عوارض جدی مانند افزایش سطح بیلی‌روبین است، درمان ضروری است. درمان زردی نوزادان شامل موارد زیر می‌شود:
1. نوروتراپی:
– نوروتراپی یک روش درمانی است که با استفاده از نور خاص، بیلی‌روبین را در خون نوزاد کاهش می‌دهد. نوزادان با زردی شدید ممکن است نیاز به درمان با نوروتراپی داشته باشند. این درمان معمولاً در بیمارستان انجام می‌شود و نوزاد را به یک دستگاه نوروتراپی وصل می‌کنند.
2. تغذیه و هیدراسیون:
– تغذیه مناسب و هیدراسیون نوزادان با زردی مهم است. اطمینان از اینکه نوزاد به اندازه کافی شیر مادر یا فرمول مصرف می‌کند و مایعات کافی می‌نوشد، می‌تواند کمک کننده در درمان زردی باشد.
3. مراقبت‌های پزشکی:
– در مواردی که زردی ناشی از عوارض جدی مانند عفونت‌ها یا ناسازگاری خونی است، درمانهای دیگری ممکن است لازم باشد. این مراقبت‌ها ممکن است شامل داروهای ضد عفونی یا تعویض خون باشد، که توسط پزشک تجویز می‌شوند.
4. پیگیری پزشکی:
– پس از شروع درمان، پزشک باید وضعیت زردی نوزاد را به‌طور دقیق پیگیری کند تا اطمینان حاصل شود که درمان موثر بوده و زردی کاملاً کنترل شده است.
به طور کلی، درمان زردی نوزادان بستگی به علت زردی و شدت آن دارد، بنابراین باید به‌طور دقیق توسط پزشک مورد بررسی و درمان قرار گیرد.
حرف آخر دکتر فاطمه صالحی
زردی نوزادان در اکثر موارد به‌عنوان یک مسئله نگران‌کننده محسوب نمی‌شود و با خودبه‌خود و مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابد. با این حال، توصیه می‌شود که پزشک در روزهای ابتدای تولد، نوزاد را برای ارزیابی زردی مورد بررسی قرار دهد تا موارد نادر اما خطرناک شناسایی شوند. پس از ارزیابی، پزشک بر اساس شدت زردی، نوع درمان مناسب (مانند درمان خانگی یا درمانهای پزشکی) را مشخص می‌کند.
در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنین‌ها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب می‌شود. هدف من ایجاد تجربه‌های ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانواده‌اش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانواده‌ها ایفا می‌کنم، پیش می‌روم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.
با سپاس از شما و آرزوی بهترین‌ها برای سلامتی و شادی برای شما
