رحم اجاره ای یکی از روش‌هایی است که امروزه برای کمک به افرادی که به دلایل مختلف قادر به بارداری نیستند یا تمایلی به آن ندارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، زوج‌هایی که به دلایل پزشکی امکان بارداری ندارند یا زن نمی‌تواند جنین را در رحم خود پرورش دهد، با پرداخت هزینه‌ای توافقی، از فرد دیگری برای این کار کمک می‌گیرند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود ۷۵ درصد از افرادی که از این روش استفاده می‌کنند، به نتیجه موفقیت‌آمیزی می‌رسند. جالب است بدانید که بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۳، حدود ۱۸۴ هزار نوزاد از طریق این فرایند متولد شده‌اند. اما رحم اجاره ای چه شرایط و قوانین خاصی دارد؟ در این مقاله به تمامی نکاتی که باید درباره این روش بدانید، پرداخته‌ایم.
تجربه، امداد و مراقبتی با عشق
با دکتر فاطمه صالحی
متخصص زنان، زایمان و فلوشیپ فوق تخصصی طب مادر
آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی
دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه می‌دهد. اکنون شما می‌توانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهره‌مند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.
بهترین متخصص زنان درتهران
دکتر فاطمه صالحی، متخصص زنان و زایمان با فلوشیپ پریناتولوژی (طب مادر و جنین)، یکی از پزشکان برجسته و با تجربه در حوزه تخصصی خود در تهران هستند. ایشان بیش از ۱۵ سال تجربه حرفه‌ای در زمینه پزشکی و درمان‌های تخصصی زنان و زایمان دارند و به عنوان یکی از متخصصین برجسته در این زمینه شناخته می‌شوند.
دکتر صالحی تحصیلات خود را در دانشگاه علوم پزشکی تهران آغاز کردند و موفق به دریافت مدرک پزشکی عمومی از این دانشگاه شدند. پس از آن، برای ادامه تحصیلات خود، تخصص زنان و زایمان را در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گذراندند. علاوه بر این، ایشان دوره فلوشیپ پریناتولوژی را نیز در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گذرانده‌اند که این دوره به ایشان توانایی ارائه مراقبت‌های ویژه در دوران بارداری، مراقبت‌های قبل و بعد از زایمان و درمان‌های خاص مربوط به بارداری‌های پرخطر را می‌دهد.
رحم اجاره ای چیست؟
رحم اجاره ای (Surrogacy) به فرایندی گفته می‌شود که در آن فردی پذیرفته و توافق می‌کند نوزاد فرد یا زوج دیگری را در رحم خود پرورش داده و به دنیا بیاورد، در ازای این کار معمولاً مبلغی به عنوان هزینه دریافت می‌کند. در این روش، قراردادی میان والدین و فردی که رحم خود را به این منظور در اختیار می‌گذارد، منعقد می‌شود و پس از تولد نوزاد، سرپرستی او به والدین واگذار می‌گردد.
در شرایطی که یک زن قادر به بارداری نباشد یا توانایی پرورش جنین در رحم خود را نداشته باشد، پس از انجام لقاح، تخمک بارور شده در رحم فرد دیگری قرار می‌گیرد و او تا زمان زایمان از جنین مراقبت می‌کند. در برخی موارد، برای تشکیل جنین از تخمک یا اسپرم شخص ثالث استفاده می‌شود که در این صورت، لقاح در محیط آزمایشگاهی انجام شده و جنین طبق قرارداد در رحم فرد جایگزین قرار داده می‌شود.
انواع رحم اجاره ای
رحم اجاره ای معمولاً به دو روش مختلف انجام می‌شود:
۱. روش سنتی (Gestational Surrogacy)
در این روش، تخمک و اسپرم متعلق به والدین بیولوژیکی است و پس از انجام لقاح آزمایشگاهی (IVF)، جنین حاصل در رحم فرد جایگزین قرار داده می‌شود. در این حالت، فرد سوم تنها نقش حامل جنین را بر عهده دارد و از نظر ژنتیکی هیچ ارتباطی با نوزاد ندارد. اگر مرد مشکل ناباروری داشته باشد، ممکن است از اسپرم اهدایی برای لقاح آزمایشگاهی استفاده شود.
۲. روش سنتی با اهدای تخمک (Traditional Surrogacy)
در این روش، زن جایگزین نه‌تنها رحم خود را در اختیار می‌گذارد، بلکه تخمک خود را نیز اهدا می‌کند. لقاح به روش تلقیح داخل رحمی (IUI) انجام می‌شود و اسپرم پدر یا یک اهداکننده به‌صورت آزمایشگاهی به رحم زن جایگزین منتقل می‌شود. در این روش، زن جایگزین از نظر ژنتیکی نیز با نوزاد ارتباط دارد.
هر دو روش بسته به شرایط پزشکی و قانونی، در برخی کشورها مجاز و در برخی دیگر دارای محدودیت‌های خاصی هستند.
دلیل اجاره رحم
برخی از زنان به دلایل مختلف قادر به بارداری نیستند یا ممکن است یکی از والدین با مشکلاتی مواجه باشد که امکان فرزندآوری را دشوار کند. در چنین شرایطی، تخمک بارور شده در رحم فرد جایگزین قرار می‌گیرد تا از جنین مراقبت کرده و آن را تا زمان تولد پرورش دهد.
مهم‌ترین دلایل استفاده از رحم اجاره ای:
- ناهنجاری‌ها و بیماری‌های رحم
- خطرات جدی بارداری برای مادر
- چسبندگی‌های شدید و غیرقابل درمان رحم
- ناباروری
- شکست در درمان‌های ناباروری
- عدم وجود رحم (مادرزادی یا ناشی از جراحی)
- دیابت کنترل‌نشده
- سرطان تخمدان یا رحم
- فیبروز سیستیک
- بیماری لوپوس
- مشکلات کلیوی و قلبی
در صورتی که قصد استفاده از این روش را دارید، توصیه می‌شود پیش از هر اقدامی با یک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید تا از تمامی جنبه‌های پزشکی و قانونی آن آگاه شوید.
برای دریافت توضیحات کامل‌تر و مشاوره تخصصی در مورد رحم اجاره ای و همچنین سایر سوالات مرتبط با سلامت زنان و زایمان، می‌توانید از طریق واتساپ با دکتر فاطمه صالحی در ارتباط باشید. دکتر صالحی با بیش از ۱۵ سال تجربه در حوزه زنان، زایمان و پریناتولوژی (طب مادر و جنین)، آماده ارائه راهنمایی‌های دقیق و علمی در این زمینه هستند. ارتباط با ایشان از طریق واتساپ این امکان را فراهم می‌کند تا در سریع‌ترین زمان ممکن، پاسخ سوالات خود را دریافت کنید و از توصیه‌های یک متخصص برجسته بهره‌مند شوید. برای اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره، لطفاً از طریق شماره واتساپ مطب با دکتر صالحی تماس حاصل فرمایید.
درصد موفقیت رحم اجاره ای
به‌طور کلی، میزان موفقیت رحم اجاره ای به عوامل متعددی بستگی دارد. از جمله این عوامل می‌توان به کیفیت خدمات کلینیکی که فرایند انتقال جنین در آن انجام می‌شود، وضعیت فیزیولوژیکی فرد جایگزین، و همچنین سلامت اسپرم و تخمک والدین اصلی اشاره کرد. علاوه بر این، روش مورد استفاده برای لقاح و انتقال جنین نیز تأثیر مستقیمی بر نتیجه نهایی خواهد داشت.
مراحل رحم اجاره ای
فرایند رحم اجاره ای معمولاً در پنج مرحله انجام می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است:
۱. مراجعه به کلینیک ناباروری
در نخستین مرحله، زوج متقاضی باید به یک کلینیک ناباروری مراجعه کنند تا بررسی‌های اولیه انجام شود. سپس برای طی مراحل قانونی، لازم است به موسسات مرتبط مراجعه کرده و شرایط این فرایند را مشخص کنند.
۲. انتخاب فرد جایگزین
پس از انجام بررسی‌های اولیه، فردی که قرار است نقش حامل جنین را بر عهده بگیرد، انتخاب می‌شود. در این مرحله ممکن است از تخمک بانک‌های تخمک یا از فرد دیگری به‌عنوان اهداکننده استفاده شود.
۳. امضای قرارداد
در این مرحله، یک قرارداد رسمی بین والدین متقاضی و فرد جایگزین تنظیم و امضا می‌شود. این قرارداد شامل تعهدات و حقوق طرفین بوده و با همکاری کلینیک ناباروری به ثبت می‌رسد.
۴. انجام فرایندهای پزشکی
پس از امضای قرارداد، مراحل پزشکی آغاز می‌شود. ابتدا فرد جایگزین با داروهای خاص برای پذیرش جنین و آماده‌سازی رحم تحت درمان قرار می‌گیرد. سپس تخمک بارور شده از طریق لقاح آزمایشگاهی (IVF) به رحم او منتقل می‌شود. در برخی موارد، این فرایند ممکن است طی دو روز متوالی انجام شود تا شانس موفقیت افزایش یابد. پس از حدود ۱۵ روز، تست بارداری انجام شده و در صورت مثبت بودن نتیجه، مراقبت‌های دوران بارداری آغاز می‌شود.
۵. تولد نوزاد و انجام مراحل قانونی
پس از زایمان، موسسه ناباروری از والدین متقاضی و فرد جایگزین حمایت می‌کند. در نهایت، پس از طی مراحل قانونی و امضای اسناد مربوطه، نوزاد به والدین اصلی تحویل داده می‌شود.
قوانین رحم اجاره ای
قوانین مربوط به رحم اجاره ای در هر کشور متفاوت است و این فرایند باید تحت نظارت مراکز رسمی و قانونی انجام شود. به‌طور کلی، فردی که رحم خود را اجاره می‌دهد، هیچ حقی بر سرپرستی نوزاد ندارد و پیش از شروع فرایند، باید قراردادهای لازم را امضا کند. علاوه بر این، فرد جایگزین باید ضمانت‌نامه‌ای مبنی بر تعهد به مواردی مانند عدم سقط جنین، رعایت نکات بهداشتی، همکاری در دوران بارداری و تحویل نوزاد در زمان مقرر ارائه دهد.
در ادامه، مهم‌ترین شرایط قانونی برای انجام این فرایند آورده شده است:
✅ ارائه درخواست رسمی به دادگاه
✅ دریافت گواهی پزشکی مبنی بر ناباروری زوجین
✅ داشتن صلاحیت اخلاقی و سلامت روانی
✅ تابعیت ایرانی
✅ عدم اعتیاد به مواد مخدر
✅ امضای قرارداد رسمی بین زوجین و فرد جایگزین
پیشنهاد می‌شود قبل از اقدام، با یک متخصص زنان مشورت کنید تا از تمامی جزئیات و الزامات آگاه شوید.
شرایط لازم برای رحم اجاره ای
افرادی که تصمیم به اجاره دادن رحم خود می‌گیرند، باید شرایط خاصی را داشته باشند تا از سلامت مادر و نوزاد اطمینان حاصل شود. این افراد باید از نظر جسمی و روانی کاملاً سالم باشند و در محدوده سنی مناسب قرار داشته باشند. علاوه بر این، داشتن سبک زندگی سالم و عدم مصرف مواد مخدر از شرایط ضروری برای انجام این فرایند است.
مهم‌ترین شرایط برای فرد جایگزین:
✅ سن بین ۲۱ تا ۴۰ سال
✅ داشتن سبک زندگی سالم (تغذیه مناسب، عدم استعمال دخانیات و الکل)
✅ سابقه حداقل یک حاملگی موفق
✅ پذیرش در آزمایش‌های پزشکی و تست‌های روان‌شناسی
پیشنهاد می‌شود قبل از اقدام، مشاوره‌ای تخصصی با پزشک زنان داشته باشید تا از تمامی الزامات و شرایط این فرایند آگاه شوید.
سخن نهایی
بسیاری از زوج‌هایی که به دلایل مختلف قادر به بارداری نیستند، از رحم جایگزین به‌عنوان یک راهکار پزشکی استفاده می‌کنند. در این روش، اسپرم و تخمک والدین در محیط آزمایشگاهی لقاح داده می‌شوند و سپس جنین تشکیل‌شده داخل رحم فرد جایگزین قرار می‌گیرد. موفقیت این فرایند به مهارت پزشکان، کیفیت خدمات کلینیک و تجهیزات پیشرفته پزشکی بستگی دارد.
در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنین‌ها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب می‌شود. هدف من ایجاد تجربه‌های ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانواده‌اش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانواده‌ها ایفا می‌کنم، پیش می‌روم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.
