سونوگرافی چهار بعدی چیست

سونوگرافی چهار بعدی (4D Ultrasound) نوعی از تصویربرداری پزشکی است که تصاویر زنده و سه‌بعدی از جنین در حال رشد در رحم مادر را به‌طور بلادرنگ ارائه می‌دهد. این روش، علاوه بر تصاویر سه‌بعدی (3D)، بعد زمان را نیز اضافه می‌کند، که به معنای مشاهده حرکت‌های جنین در زمان واقعی است.

بارداری یک دوره هیجان‌انگیز و منحصر به فرد در زندگی هر زنی است. یکی از روش‌هایی که ممکن است بخواهید برای ثبت خاطرات این دوره انتخاب کنید، سونوگرافی چهار بعدی است. سونوگرافی 4بعدی به شما این امکان را می‌دهد که برای نخستین بار چهره فرزندتان را ببینید. اما ممکن است برایتان سوال شود که سونوگرافی ۴D یا چهار بعدی چه عوارضی دارد، در چه مواردی درخواست می‌شود، و آیا لازم است شما هم سونوگرافی چهار بعدی انجام دهید یا خیر.

در ادامه، علاوه بر آشنایی با سونوگرافی ۴D، به این سوال‌ها نیز پاسخ خواهیم داد، با دکتر فاطمه صالحی جراح زنان و زایمان و زیبایی در تهران همراه باشید.

سونوگرافی چهار بعدی چیست؟

سونوگرافی یک روش تصویربرداری است که با استفاده از امواج صوتی، تصاویر اجزای داخلی بدن را به دست می‌آورد. این روش یکی از بخش‌های روتین مراقبت‌های دوره بارداری محسوب می‌شود. سونوگرافی چهار بعدی یا ۴D تصاویر زنده‌ای از جنین را به صورت ویدئو نمایش می‌دهد، که در آن، چهره و حرکات جنین قابل مشاهده است. این تصاویر متحرک، حرکت اجزای مختلف بدن جنین، از جمله دیواره‌ها و دریچه‌های قلب و جریان خون را نیز نشان می‌دهند.

اغلب افراد حداقل یک بار سونوگرافی را به‌عنوان بخشی از مراقبت‌های روتین دوره بارداری انجام می‌دهند. سونوگرافی معمولاً به‌صورت دوبعدی (۲D) انجام می‌شود و تصاویری تخت از جنین فراهم می‌کند. این روش، یک ابزار امن و موثر در حوزه پزشکی برای ارزیابی جنین و تشخیص عارضه‌های احتمالی است. با این حال، انجام سونوگرافی به‌دلایل غیرپزشکی معمولاً توصیه نمی‌شود. پزشکان اغلب توصیه می‌کنند که از انجام سونوگرافی سه‌بعدی (۳D) و چهاربعدی (۴D)، که تصاویر ساکن و متحرکی از جنین در رحم ارائه می‌دهند، خودداری کنید؛ زیرا هیچ فایده پزشکی ندارند و تاثیرات درازمدت آن‌ها هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است.

کاربرد سونوگرافی چهاربعدی چیست؟

سونوگرافی چهار بعدی به پزشکان کمک می‌کند تا حرکات طبیعی اجزای مختلف بدن جنین را بررسی کنند. این نوع سونوگرافی‌ها به‌طور روتین در دوره بارداری لازم نیست؛ زیرا سونوگرافی معمول جنین که به‌صورت دوبعدی انجام می‌شود، می‌تواند ناهنجاری‌های احتمالی را گزارش کند.

اصولاً سونوگرافی‌های چهار بعدی بیشتر جنبه‌های تجاری دارند و برای مادرانی طراحی شده‌اند که تمایل دارند برخی از ویژگی‌های فرزند خود را مشاهده کنند، از جمله اجزای صورت یا حتی برخی عادت‌های ارثی مانند انگشت‌مکیدن. در سونوگرافی چهاربعدی، حتی جزئیاتی مانند تکان خوردن انگشت پا یا بیرون آوردن زبان قابل مشاهده هستند.

علاوه بر این، سونوگرافی چهاربعدی می‌تواند به بررسی دقیق‌تر برخی ناهنجاری‌های صورت مانند شکاف کام کمک کند.

مزایا سونوگرافی چهار بعدی

استفاده از سونوگرافی چهاربعدی ممکن است در برخی موارد ضرورتی نباشد، اما این روش مزایای متعددی دارد که اهمیت آن را افزایش می‌دهد. در زیر به برخی از مزایای سونوگرافی چهاربعدی اشاره شده است:

1. غربالگری و تشخیص سریع‌تر ناهنجاری‌های قلبی: سونوگرافی چهار بعدی به پزشکان این امکان را می‌دهد تا ناهنجاری‌های قلبی جنین را به‌صورت دقیق‌تر و سریع‌تر شناسایی کنند، که این موضوع می‌تواند در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برای مراقبت‌های بیشتر مفید باشد.

2. آسودگی خاطر مادر از سلامت جنین: مادران از دیدن تصاویر زنده و واقعی جنینشان در رحم خود آسودگی بیشتری به‌دست می‌آورند و این امر باعث افزایش اطمینان آن‌ها از سلامت و رشد صحیح جنین می‌شود.

3. شناسایی صحیح نقایص صورت: سونوگرافی چهاربعدی به پزشکان اجازه می‌دهد تا نقایص صورتی جنین را به‌صورت دقیق‌تر و شفاف‌تر شناسایی کنند، که می‌تواند در تصمیم‌گیری در مورد مراقبت‌های پزشکی و تحت‌العملی‌های آینده موثر باشد.

4. مشاهده پیشرفت سلامت جنین: با داشتن تصاویر زنده و متحرک از جنین، پدر و مادران می‌توانند پیشرفت سلامت جنین را به‌طور واضح‌تر مشاهده کنند و از رشد و تکامل صحیح آن مطمئن شوند.

5. ثبت تصاویر زنده از جنین: یکی از مزایای بزرگ سونوگرافی چهار بعدی، قابلیت ثبت و ذخیره تصاویر زنده و متحرک از جنین است که به والدین این امکان را می‌دهد تا خاطرات لحظات خاص و مهم را با دقت ثبت کنند و به‌عنوان یک خاطره برای همیشه در اختیار داشته باشند.

معایب سونوگرافی چهار بعدی

1. استفاده از انرژی اولتراسوند: برخی از دستگاه‌های سونوگرافی چهار بعدی ممکن است از سطوحی بالاتر از معمول از انرژی اولتراسوند استفاده کنند که این موضوع می‌تواند برای جنین عارضه داشته باشد. هرچند که اثرات طولانی مدت این استفاده هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است.

2. طولانی بودن جلسات: جلسات سونوگرافی چهار بعدی ممکن است به دلیل پیچیدگی تصاویر و زمان لازم برای ثبت تصاویر، طولانی‌تر از سونوگرافی های دو بعدی باشند که می‌تواند برای والدین آزموده باشد.

3. تجربه ناشایست پزشک: در صورتی که پزشکی که سونوگرافی را انجام می‌دهد به اندازه کافی مهارت نداشته باشد، ممکن است باعث تشخیص نادرست شود که این موضوع می‌تواند به مشکلاتی برای پزشک و والدین منجر شود.

4. هزینه‌ی بالا: سونوگرافی چهاربعدی معمولاً گران‌تر از سونوگرافی‌های دو بعدی است و این ممکن است برای برخی از والدین در نظر گرفتن این امکان به مشکل برخوردهای مالی تبدیل شود.

آیا سونوگرافی چهاربعدی برای جنین عوارضی دارد؟

تا کنون مطالعات علمی نشان داده‌اند که سونوگرافی چهاربعدی به طور کلی برای جنین عوارض مخربی ندارد. اما، مهم است که این روش توسط یک پزشک متخصص و با مهارت انجام شود و با رعایت دقیق پروتکل‌های ایمنی صورت گیرد. در صورتی که سونوگرافی با استفاده از امواج اولتراسوند به درستی انجام شود و به مدت زمان لازم محدود شود، خطری برای جنین به وجود نمی‌آید.

به همین دلیل، مهم است که هرگونه سونوگرافی، از جمله سونوگرافی چهار بعدی، توسط یک پزشک متخصص و با تجربه انجام شود و در موارد ضروری برای ارزیابی سلامت جنین به کار گرفته شود. در ضمن، پیش از انجام هر نوع سونوگرافی، والدین می‌توانند با پزشک خود مشورت کنند و در مورد هر گونه سوال یا نگرانی احتمالی پاسخ‌های لازم را دریافت کنند.

بهترین زمان برای انجام سونوگرافی چهار بعدی چه زمانی است؟

اگرچه سونوگرافی چهار بعدی تقریباً در هر مرحله‌ای از دوره بارداری انجام می‌شود، اما بین هفته‌های ۲۶ تا ۳۴ از بارداری به‌عنوان بهترین زمان برای انجام آن شناخته می‌شود. اگر می‌خواهید تصاویر دقیق‌تری از چهره فرزندتان داشته باشید، توصیه می‌شود که تا هفته‌ی ۲۸ از بارداری صبر کنید.

آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی😍

دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه می‌دهد. اکنون شما می‌توانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهره‌مند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.

سونوگرافی چهاربعدی چطوری انجام می‌شود؟

سونوگرافی چهاربعدی به طریق مشابهی با سونوگرافی دو بعدی انجام می‌شود، اما با این تفاوت که در این روش، دستگاه سونوگرافی تصاویری سه‌بعدی از جنین تولید می‌کند که به شما امکان مشاهده حرکات و وضعیت جنین در زمان واقعی را می‌دهد.

فرایند انجام سونوگرافی چهاربعدی به این صورت است:

1. مادر دروازه‌ی ورودی سالن سونوگرافی وارد می‌شود و بر روی تخت سونوگرافی دراز می‌کشد.

2. ژل گلابی رنگی یا ژل صاف بر روی ناحیه‌ی بطنی شکم مادر (به عنوان کرم موصل) اعمال می‌شود. این ژل باعث افزایش تماس بین پراب سونوگرافی و پوست مادر می‌شود و کمک به انتقال امواج صوتی می‌کند.

3. پزشک یا تکنسین سونوگرافی پراب سونوگرافی را بر روی ناحیه‌ی شکمی مادر قرار می‌دهد و با حرکت آرام آن را بر روی ناحیه‌های مختلف شکم حرکت می‌دهد تا تصاویر مختلفی از جنین بدست آید.

4. تصاویر زنده از جنین بر روی نمایشگر سونوگرافی نمایش داده می‌شود و مادر و همراهان او می‌توانند حرکات و وضعیت جنین را در زمان واقعی مشاهده کنند.

5. در پایان جلسه، ژل بر روی پوست پاک می‌شود و مادر از سالن سونوگرافی خارج می‌شود.

سونوگرافی چهار بعدی چقدر طول می‌کشد؟

این فرایند معمولاً تا حدود 30 تا 45 دقیقه طول می‌کشد و بسته به نیازهای پزشک و مادر، ممکن است به تعداد بیشتری از تصاویر ویدئویی یا عکس‌های سونوگرافی انجام شود.

سونوگرافی سه بعدی بهتر است یا چهار بعدی؟

سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی هر دو ابزارهای مفیدی برای ارزیابی وضعیت بارداری و مشاهده جنین هستند، اما هرکدام دارای ویژگی‌ها و مزایای خاصی هستند.

در سونوگرافی سه بعدی، تصاویر سه بعدی از جنین به نمایش در می‌آیند که امکان مشاهده جزئیات بیشتری از وضعیت جنین را فراهم می‌کند. این نوع سونوگرافی به پزشکان این امکان را می‌دهد که ابعاد و ساختمان جسمی جنین را به صورت دقیق‌تری ارزیابی کنند.

در مقابل، سونوگرافی چهار بعدی، علاوه بر ارائه تصاویر سه بعدی، امکان مشاهده جنین در زمان واقعی و با حرکات آن را فراهم می‌کند. این به والدین امکان می‌دهد که لحظاتی از فعالیت‌های جنین مانند تکان خوردن پاها یا پلک زدن را به صورت واضح و واقعی مشاهده کنند.

بنابراین، هر یک از این دو نوع سونوگرافی ویژگی‌ها و کاربردهای خود را دارند. اگر به مشاهده حرکات و وضعیت جنین در زمان واقعی علاقه‌مند هستید، سونوگرافی چهار بعدی انتخاب بهتری خواهد بود. اما اگر به تصاویر دقیق ابعادی جنین نیاز دارید، سونوگرافی سه بعدی ممکن است گزینه‌ی مناسب‌تری باشد.

کلام آخر با دکتر فاطمه صالحی

سونوگرافی یکی از رایج‌ترین ابزارهای بررسی وضعیت بارداری و رشد و تکامل جنین است. اکثر سونوگرافی‌های دوره بارداری به صورت ۲D یا دوبعدی انجام می‌شوند که تصویری سیاه و سفید از جنین ارائه می‌دهند. اما، سونوگرافی شامل نوع‌های دیگری نیز است، از جمله ۳D یا سه بعدی و ۴D یا چهار بعدی، که کاربردهای متفاوتی دارند.

سونوگرافی چهاربعدی، علاوه بر عوارض احتمالی آن، ممکن است بیشتر به منظور اهداف تجاری و توسط افراد غیرمتخصص انجام شود. بنابراین، قبل از تصمیم‌گیری برای انجام سونوگرافی چهار بعدی، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید و تمام جوانب و موارد مرتبط را مورد بررسی قرار دهید.

در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنین‌ها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب می‌شود. هدف من ایجاد تجربه‌های ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانواده‌اش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانواده‌ها ایفا می‌کنم، پیش می‌روم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.

با سپاس از شما و آرزوی بهترین‌ها برای سلامتی و شادی برای شما