عفونت قارچی واژن

عفونت قارچی واژن یکی از عفونت‌های شایع در میان زنان است و تقریباً ۷۵% از زنان در طول زندگی خود حداقل یک‌بار با این مشکل مواجه می‌شوند. اگرچه قارچ‌های واژن به‌ندرت می‌توانند سلامت یا حیات فرد را تهدید کنند، اما علائمی مانند خارش، سوزش و ترشحات غیرطبیعی می‌توانند باعث ناراحتی و اختلال در کیفیت زندگی فرد شوند. همچنین، در شرایطی نظیر بارداری، دیابت و نقص در سیستم ایمنی می‌تواند عوارض جدی‌تری ایجاد کند. در این مقاله از دکتر فاطمه صالحی، به بررسی علائم، روش‌های تشخیص و درمان‌های موجود برای عفونت قارچی واژن خواهیم پرداخت.

آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی

دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه می‌دهد. اکنون شما می‌توانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهره‌مند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.

عفونت قارچی واژن چیست؟

عفونت قارچی واژن به‌دلیل رشد بی‌رویه یکی از قارچ‌های طبیعی به نام کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شود. این نوع عفونت که به واژینیت قارچی، واژینیت کاندیدایی یا عفونت مخمری واژن نیز معروف است، می‌تواند موجب احساس سوزش، خارش و قرمزی در ناحیه بیرونی دستگاه تناسلی زنانه و تغییرات در ترشحات واژن شود.

عفونت قارچی واژن زمانی رخ می‌دهد که تعادل بین میزان مخمر و باکتری‌ها به هم بخورد و مخمرها به‌طور غیرطبیعی رشد کنند. این مخمرها ممکن است در طی رابطه جنسی منتقل شوند، اما از آنجا که کاندیدا آلبیکنس می‌تواند به‌طور طبیعی در واژن زنان سالم نیز وجود داشته باشد، زنان غیر فعال جنسی نیز ممکن است به این عفونت مبتلا شوند. به همین دلیل، به‌عنوان یک بیماری مقاربتی در نظر گرفته نمی‌شود.

انواع عفونت قارچی واژن

عفونت مخمری واژن به دو دسته تقسیم می‌شود:

1. عفونت قارچی واژن ساده
این نوع عفونت زمانی در نظر گرفته می‌شود که تمام شرایط زیر برقرار باشد:
– عفونت به‌ندرت رخ دهد.
– علائم خفیف تا متوسط باشند.
– عفونت ناشی از کاندیدا آلبیکنس باشد.
– فرد دارای مشکلات ایمنی نباشد.

2. عفونت قارچی واژن پیچیده
اگر یکی از شرایط زیر وجود داشته باشد، عفونت به‌عنوان پیچیده شناخته می‌شود:
– عفونت تکرارشونده باشد (بیش از ۳ بار در سال).
– علائم شدید باشد.
– عفونت ناشی از قارچی غیر از کاندیدا آلبیکنس باشد.
– فرد مبتلا به دیابت، مشکلات ضعف یا نقص سیستم ایمنی (مانند ویروس HIV) باشد یا تحت درمان با داروهایی که سیستم ایمنی را تضعیف می‌کنند قرار داشته باشد.

عفونت های قارچی واژن چقدر شایع است؟

قارچ واژینال یکی از مشکلات رایج است و تقریباً سه‌چهارم زنان حداقل یک‌بار در طول زندگی خود به این عفونت دچار می‌شوند. از این تعداد، نیمی از آن‌ها عفونت مخمری را بیش از دو بار تجربه خواهند کرد.

آیا عفونت مخمری مسری است؟

اگرچه این عفونت معمولاً به‌دلیل رشد بی‌رویه قارچ‌های طبیعی روی پوست خود فرد ایجاد می‌شود، اما امکان انتقال آن از فردی به فرد دیگر نیز وجود دارد. این عفونت می‌تواند از طریق روش‌های زیر به فرد دیگر منتقل شود:

• رابطه جنسی دهانی یا واژینال
• استفاده از اسباب‌بازی‌های جنسی
• انتقال به نوزاد در حین زایمان

علائم عفونت قارچی واژن

عفونت مخمری واژن معمولاً با علائم زیر همراه است:

• خارش و حساسیت در ناحیه واژن و مهبل
• قرمزی و التهاب اطراف واژن
• سوزش هنگام ادرار کردن یا در حین رابطه جنسی
• درد هنگام برقراری رابطه جنسی
• بروز بثورات پوستی
• ترشحات زرد رنگ از واژن
• ترشحات شبیه پنیر از واژن
• ترشحات آبکی از واژن

علت عفونت قارچی واژن

قارچ مخمری کاندیدا آلبیکنس عامل ۹۰٪ از عفونت‌های مخمری واژن است، در حالی که ۱۰٪ باقی‌مانده به دلیل انواع دیگر قارچ‌های کاندیدا ایجاد می‌شوند. در محیط واژن، ترکیبی متعادل از مخمرها و باکتری‌ها وجود دارد. یکی از این باکتری‌ها به نام باسیلوس به کنترل و جلوگیری از رشد بی‌رویه قارچ‌ها کمک می‌کند؛ اما گاهی این تعادل ممکن است مختل شود.

رشد بیش از حد قارچ‌ها یا نفوذ آن‌ها به لایه‌های عمیق‌تر واژن می‌تواند منجر به بروز عفونت قارچی شود.

چه کسانی در معرض ابتلا به عفونت قارچی واژن هستند؟

در بیشتر زنان، هیچ مشکل یا بیماری خاصی باعث عفونت مخمری نمی‌شود؛ اما عوامل خطر متعددی وجود دارند که احتمال ابتلا به این عفونت را افزایش می‌دهند. از جمله:

۱. مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها
بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌ها به طور گسترده‌ای باکتری‌ها، از جمله باکتری‌های مفید واژن را از بین می‌برند. این باکتری‌ها به محافظت از واژن در برابر رشد بی‌رویه قارچ‌ها کمک می‌کنند. بنابراین، مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک می‌تواند منجر به از بین رفتن این باکتری‌ها و فراهم شدن شرایط برای رشد قارچ‌ها شود.

۲. افزایش سطح استروژن
زنان با سطح بالاتری از استروژن بیشتر در معرض ابتلا به عفونت قارچی واژن هستند. این مورد می‌تواند به دلیل:

•  استفاده از روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری
• هورمون‌درمانی
• بارداری

۳. سیستم ایمنی ضعیف
در افرادی که به HIV مبتلا هستند یا به دلیل مصرف برخی داروها (مانند استروئیدها، شیمی‌درمانی و داروهایی که بعد از پیوند اعضا مصرف می‌شوند) دارای سیستم ایمنی تضعیف‌شده‌اند، شایع‌تر است.

۴. دیابت کنترل‌نشده
زنان مبتلا به دیابت به ویژه در صورت عدم کنترل مناسب قند خون، بیشتر در معرض خطر عفونت قارچی واژن قرار دارند.

۵. فعالیت جنسی
اگرچه یک بیماری مقاربتی نیست و حتی در زنانی که هرگز فعالیت جنسی نداشته‌اند نیز ممکن است رخ دهد، اما این عفونت در زنانی که به لحاظ جنسی فعال هستند، شایع‌تر است.

تشخیص عفونت قارچی واژن

تشخیص آن معمولاً ساده است. پزشک ابتدا در مورد تاریخچه پزشکی شما سؤالاتی می‌پرسد، از جمله اینکه آیا قبلاً  مبتلا شده‌اید یا خیر و آیا تجربه ابتلا به یکی از بیماری‌های مقاربتی داشته‌اید.

پس از این مرحله، معاینه لگن انجام می‌شود. پزشک دیواره واژن و دهانه رحم را بررسی کرده و به دنبال نشانه‌های عفونت در بافت‌های اطراف می‌گردد.

بسته به مشاهدات پزشک، ممکن است در مرحله بعدی از سلول‌های واژن شما نمونه‌برداری شود. این نمونه به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا تحلیل‌های لازم انجام شود. انجام آزمایش برای عفونت قارچی واژن در مواردی که عفونت‌ها بهبود نمی‌یابند، یک اقدام رایج است.

درمان عفونت قارچی واژن

عفونت‌های قارچی ساده واژن معمولاً به راحتی قابل درمان هستند:

۱. پماد واژینال: مصرف پمادهای واژینال به مدت ۳ تا ۷ روز برای درمان عفونت‌های واژینال ساده کافی است. اگر از نوع عفونت خود مطمئن هستید، می‌توانید این پمادها را بدون نیاز به نسخه پزشک از داروخانه تهیه کنید. از استفاده پمادهای واژینال به مدت بیش از ۷ روز خودداری کنید و در صورت عدم بهبود علائم پس از این مدت یا بازگشت علائم، به پزشک مراجعه کنید.

۲. قرص تک‌دوز: پزشک ممکن است یک دوز از قرص فلوکونازول را برای درمان عفونت شما تجویز کند. در صورتی که علائم شدیدتر باشند، ممکن است نیاز به مصرف دو دوز به فاصله سه روز داشته باشید. مصرف قرص‌های ضدقارچ در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.

درمان عفونت قارچی واژن پیچیده

درمان‌های ممکن برای عفونت‌های قارچی پیچیده شامل موارد زیر است:

۱. درمان واژینال طولانی‌مدت: پزشک ممکن است مصرف روزانه پماد یا شیاف‌های ضدقارچ را به مدت دو هفته تجویز کند و سپس از شما بخواهد که به مدت ۶ ماه، هفته‌ای یک‌بار پماد را استفاده کنید.

۲. داروی خوراکی چنددوز: پزشک ممکن است به شما توصیه کند ۲ یا ۳ دوز دارو را به صورت خوراکی مصرف کنید. مصرف این داروها در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.

۳. درمان مقاوم به آزول: در برخی موارد، پزشک ممکن است از شما بخواهد که کپسول اسید بوریک را به صورت شیاف داخل واژن استفاده کنید. توجه داشته باشید که مصرف خوراکی این دارو می‌تواند کشنده باشد و این دارو تنها برای قارچ‌هایی تجویز می‌شود که به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهند.

اگر عفونت شما مکرر است، حتماً باید مطمئن شوید که شریک جنسی شما آلوده به قارچ نیست. در صورت احتمال ابتلا به عفونت قارچی، حتماً در زمان رابطه از کاندوم استفاده کنید.

 عوارض عفونت قارچی واژن

۱. التهاب واژن بر اثر عفونت قارچی
عفونت مخمری واژن باعث التهاب در بافت‌های واژن می‌شود. در صورت عدم درمان این عفونت، التهاب ممکن است تشدید شده و مشکلات مختلفی را به وجود آورد که شامل:

•  خونریزی و ایجاد زخم‌های باز
•  عفونی شدن زخم‌ها

۲. مشکلات باروری
کاندیدیازیس می‌تواند تأثیراتی بر روی پوست ناحیه واژن، دهانه رحم و ترشحات آن داشته باشد که ممکن است مانع از رسیدن اسپرم‌ها به لوله‌های فالوپ شود؛ به‌خصوص در مواردی که عفونت مکرر باشد. خوشبختانه، این مشکل معمولاً با درمان مناسب برطرف می‌شود.

۳. انتقال به شریک جنسی
اگرچه قارچ کاندیدا به‌عنوان یک عفونت مقاربتی یا مسری شناخته نمی‌شود، اما امکان انتقال آن به شریک جنسی وجود دارد. این انتقال لزوماً به معنای ابتلای شریک جنسی به بیماری نیست؛ اما اگر او مستعد ابتلا به عفونت باشد (مثل ابتلا به دیابت یا ضعف سیستم ایمنی)، ممکن است عفونت را از شما بگیرد.

۴. عفونت قارچی در بارداری
تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند تعادل اسیدی محیط واژن را به هم بزند و احتمال ابتلا به عفونت مخمری را افزایش دهد. برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که این عفونت ممکن است در بارداری عوارضی نظیر زایمان زودرس و پارگی کیسه‌ی آب زودرس ایجاد کند. با این حال، تحقیقات در این زمینه هنوز کامل نیستند و معمولاً مصرف داروهای خوراکی ضدقارچ در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. پزشکان ترجیح می‌دهند به درمان با پمادها اکتفا کنند.

۵. عفونت قارچی و پریود
نوسانات هورمونی در طول چرخه قاعدگی، ابتلا به عفونت قارچی واژن را در نزدیکی زمان پریود افزایش می‌دهد. روش‌های درمانی در این دوره تفاوت چندانی با دیگر روزهای چرخه ندارند، اما مصرف پمادهای واژینال ممکن است دشوار باشد. در این موارد، بهتر است از پزشک مشاوره گرفته و داروهای خوراکی تجویز شود.

۶. قارچ واژن و عفونت‌های تکرارشونده
بیشترین مشکل ناشی از عفونت قارچی واژن، احتمال بروز عفونت‌های مکرر است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که حدود یک‌پنجم زنانی که یک‌بار به عفونت قارچی مبتلا شده‌اند، در عرض یک سال دوباره به آن دچار می‌شوند و تقریباً ۹ درصد از این زنان عفونت‌های تکرارشونده بیش از ۴ بار را تجربه می‌کنند.
این نوع عفونت می‌تواند تأثیر منفی بر حال عمومی فرد و احساس او نسبت به خود و بدنش بگذارد و در صورتی که فعالیت جنسی را تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است مشکلاتی در روابط عاطفی ایجاد کند.

کلام آخر

عفونت قارچی واژن یکی از رایج‌ترین عفونت‌هاست که بسیاری از زنان حداقل یک‌بار در طول زندگی خود آن را تجربه می‌کنند. شروع سریع درمان در بهبود این عفونت نقش بسیار مهمی دارد؛ از این رو، آشنایی خانم‌ها با علائم عفونت قارچی واژن ضروری است. به محض مشاهده علائم، باید برای درمان اقدام کنند. اگرچه برخی از پمادهای درمانی برای عفونت قارچی واژن بدون نیاز به نسخه در دسترس هستند، اما در صورت ابتلا به این عفونت برای اولین بار یا داشتن شرایط خاص، حتماً قبل از هر اقدامی با پزشک مشورت کنید.

در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنین‌ها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب می‌شود. هدف من ایجاد تجربه‌های ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانواده‌اش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانواده‌ها ایفا می‌کنم، پیش می‌روم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.

با سپاس از شما و آرزوی بهترین‌ها برای سلامتی و شادی برای شما