سونوگرافی تعیین جنسیت، یکی از روش های معمول تصویربرداری از جنین در طول دوره بارداری است که به دلایل گوناگون اجرا می شود. تشخیص جنسیت قبل تولد می تواند به تعیین جنسیت جنین یا شناسایی هرگونه ناهنجاری در بدن مادر یا فرآیند تشکیل و رشد جنین کمک کند. هرچند سونوگرافی هیچ تهدیدی برای سلامت مادر و یا نوزاد ندارد، اما در بسیاری کشورها توصیه می شود که تنها در صورت وجود دلایل پزشکی مشخص انجام شود.
همراه با دکتر فاطمه صالحی بهترین جراح متخصص زنان و زایمان در این مقاله می شویم تا اطلاعاتی که لازم است درباره سونوگرافی تعیین جنسیت بدانید را به شما ارائه می دهیم.
سونوگرافی تعیین جنسیت
به دلیل پیشرفت های به وجود آمده در زمینه علوم پزشکی، روشهای متعددی برای اجرای سونوگرافی جنین وجود دارد. امروزه، با بهرهگیری از تکنولوژیهای پیشرفته، اطلاعات دقیقتری از طریق سونوگرافی قابل دریافت است. معمولاً در آزمایشات دوران بارداری، سونوگرافی دو بعدی یا معمولی کافی است، مگر اینکه پزشک شما نیاز به تصاویر دقیقتری از جنین یا اندام لگنی شما داشته باشد. انواع متداول سونوگرافی بارداری عبارتند از:
سونوگرافی ترنس واژینال
سونوگرافی ترنس واژینال معمولاً در هفتههای اولیه بارداری به منظور به دست آوردن تصاویر دقیقتر اجرا میشود. در این روش، یک دستگاه سونوگرافی ویژه وارد واژن میشود و تصویربرداری از جنین و اطراف محل بارداری از طریق آن انجام میشود. این روش به پزشک امکان میدهد تا به تصاویر دقیقتری از جنین، رحم، و اطراف محل بارداری دسترسی پیدا کند. استفاده از سونوگرافی ترنس واژینال در این مرحله از بارداری، امکان نمایش جزئیات بیشتر و بهتری از تشکیل و رشد جنین را فراهم میکند. این روش به خصوص مفید است زمانی که سونوگرافی سطحی معمولی ممکن است تصاویر کمتر دقیقی از جنین ارائه دهد.
سونوگرافی 3D
سونوگرافی 3D، یک تکنیک تصویربرداری پیشرفته است که به تفکیک از سونوگرافی معمولی به شما امکان میدهد تا تصاویر بسیار واقعبینانهتر و دقیقتری از جنین و اعضای بدن دریافت کنید. در مقایسه با سونوگرافی دو بعدی، سونوگرافی 3D به شما امکان میدهد تا تصاویر با ابعاد عمق، طول، و ارتفاع از جنین و ساختارهای داخلی دیگر را مشاهده کنید.
ویژگی منحصر به فرد سونوگرافی 3D در این است که از یک سری امواج صوتی به جنین فرستاده میشود و تصاویر سه بعدی از جوانب مختلف جنین تولید میشوند. این تصاویر واقعبینانهتر و اطلاعات بیشتری از ساختارهای جنین ارائه میدهند که در تشخیص هرگونه ناهنجاری یا در بررسی جزئیات بیشتر در مراحل مختلف بارداری بسیار مفید هستند.
به طور کلی، سونوگرافی 3D به پزشک این امکان را میدهد که از زوایای مختلف ترکیبهای تصویری را بررسی کند و بهترین نقطه نمایش جزئیات مورد نظر را انتخاب کند. این تکنیک معمولاً در مواردی مانند تشخیص ناهنجاریهای جنینی یا بررسی ویژگیهای آناتومیکال در مراحل مختلف بارداری مورد استفاده قرار میگیرد.
سونوگرافی تعیین جنسیت سه ماه اول
سونوگرافی تعیین جنسیت در سه ماهه اول بارداری (دوازده هفته اول) به دلایل متعدد انجام میشود، که این اقدامات به طور خاص به شرح زیر است:
1. اطمینان از بارداری: یکی از اهداف اصلی انجام سونوگرافی تعیین جنسیت در این مرحله، اطمینان حاصل کردن از حضور جنین و تأیید بارداری مادر است. این گام مهم برای اطمینان از شروع سلامتی بارداری و مشاوره مادران در مورد مراقبتهای لازم انجام میشود.
2. چک کردن ضربان قلب جنین: سونوگرافی تعیین جنسیت فرصتی فراهم میکند تا ضربان قلب جنین بررسی و اندازهگیری شود. این اطلاعات مهم نشاندهنده سلامت قلب جنین و توسعه صحیح آن است.
3. تشخیص زمان تشکیل جنین و پیشبینی زمان تولد: سونوگرافی در این مرحله امکان تشخیص زمان تشکیل جنین را فراهم میکند و به پزشک این امکان را میدهد تا زمان پیشبینی شده برای تولد نوزاد را تعیین کند.
4. معاینه اندام تناسلی زنانه: سونوگرافی تعیین جنسیت در این مرحله به معاینه دقیق اندامهای تناسلی زنانه، از جمله واژن، رحم، و دهانه رحم میپردازد. این کار به تعیین سلامت اندامهای تناسلی و مشاهده هرگونه ناهنجاری کمک میکند.
5. تشخیص احتمالی وجود بارداری خارج از رحم (بارداری اکتوپیک): سونوگرافی تعیین جنسیت این امکان را فراهم میکند تا احتمال بارداری خارج از رحم، به عنوان مثال بارداری اکتوپیک که وضعیتی خطرناک است، تشخیص داده شود.
6. مشاهده هرگونه رشد غیر طبیعی در جنین: سونوگرافی تعیین جنسیت به پزشک این امکان را میدهد که هرگونه رشد غیر طبیعی یا ناهنجاری در جنین را مشاهده و در صورت لزوم برنامهریزی برای مداخلات و درمانهای مورد نیاز انجام دهد. این مشاهدات میتوانند اطلاعات ارزشمندی برای تشخیص و مدیریت مسائل جنینی فراهم کنند.
سونوگرافی تعیین جنسیت در سه ماهه دوم و سوم
سونوگرافی تشخیص جنسیت در سه ماهه دوم و سوم بارداری عمدتاً از هفته دوازدهم به بعد اجرا میشود. در این دوره از بارداری، سونوگرافی تعیین جنسیت به دلایل مختلف انجام میشود:
1. زیر نظر گرفتن فرآیند رشد و جایگیری جنین در رحم: این سونوگرافی به مشاهده و نظارت بر فرآیند رشد و جایگیری جنین در رحم مادر کمک میکند.
2. معاینه جفت (آمینون) به منظور تشخیص مشکلات احتمالی: این سونوگرافی ممکن است به منظور تشخیص مشکلات احتمالی در جفت (آمینون) انجام شود.
3. معاینه وجود احتمالی ویژگیهای سندروم داون در جنین: سونوگرافی در این مرحله ممکن است به مشاهده و تشخیص ویژگیهای مرتبط با سندروم داون در جنین کمک کند.
4. مشاهده نواقص احتمالی در تشکیل اندامهای مختلف جنین: این سونوگرافی به تشخیص هرگونه نواقص یا نقص در تشکیل اندامهای جنین کمک میکند.
5. مشاهده مقدار مایع درون آمنیون یا کیسه جفت: سونوگرافی در این مرحله به اندازه و مشاهده مقدار مایع درون آمنیون یا کیسه جفت میپردازد.
6. تشخیص اینکه جنین به مقدار کافی اکسیژن دریافت میکند: این سونوگرافی به تشخیص و بررسی اینکه جنین به اندازه کافی اکسیژن دریافت میکند یا خیر، میپردازد.
7. معاینه مشکلات احتمالی در تخمدانها و رحم مانند تومورهای دوران بارداری: سونوگرافی در این مرحله به تشخیص مشکلات ممکن در تخمدانها و رحم، از جمله تومورهای دوران بارداری، میپردازد.
8. اندازهگیری طول دهانه رحم: این سونوگرافی میتواند به اندازهگیری طول دهانه رحم کمک کند که یکی از پارامترهای مهم در نظارت بر فرآیند بارداری میباشد.
9. هدایت تستهای دیگر مانند آمینوسنتز: سونوگرافی ممکن است به هدایت و نظارت بر اجرای تستهای دیگر مانند آمینوسنتز کمک کند.
10. تأیید سقط جنین (مرگ جنین در رحم): در صورت شک و یا نیاز به تأیید سقط جنین، سونوگرافی ممکن است برای اطمینان از وضعیت جنین و تصدیق مرگ جنین در رحم انجام شود.
آمادگی برای سونوگرافی تعیین جنسیت
برای آمادهسازی برای سونوگرافی تعیین جنسیت، میتوانید به مراحل زیر توجه کنید:
1. مصرف آب:
– قبل از انجام سونوگرافی، توصیه میشود تا به میزان زیادی آب بنوشید. این کار باعث پر شدن مثانه میشود و از طریق افزایش مایعات در مثانه، تصاویر دقیقتری از جنین بدست میآید.
2. پرهیز از ادرار کردن:
– چند ساعت قبل از انجام سونوگرافی، تا جایی که امکان پذیر است، از ادرار کردن پرهیز کنید. خالی بودن مثانه ممکن است باعث بهبود کیفیت تصاویر و اطلاعات به دست آمده از سونوگرافی شود.
3. پوشش مناسب:
– پوشش معمولاً برای انجام سونوگرافی تعیین جنسیت از قسمت پایین شکم استفاده میشود. بنابراین، از لباسی که به سهولت قابل جابجایی استفاده کنید تا تکنسین بتواند به راحتی به منطقه مورد نظر دسترسی پیدا کند.
4. مشاوره با پزشک:
– قبل از انجام سونوگرافی، هرگونه سوال یا نگرانی خود را با پزشک مطرح کنید. او ممکن است به شما نکات خاصی برای آمادهسازی برای این آزمون بدهد.
5. نکات اضافی:
– ممکن است پزشک شما نکات خاصی برای آمادهسازی خودتان بگوید، مثلاً توصیه به انجام تستهای خاص یا رعایت تغذیه خاصی. به نکات اختصاصی که از پزشک خود دریافت میکنید توجه کنید.
6. حضور همراه:
– در صورت امکان، همراه خود را به این جلسه دعوت کنید تا این لحظات مهم را با شما به اشتراک بگذارد.
اطمینان حاصل کنید که تمامی نکات و توصیههای پزشک را رعایت کنید تا از انجام سونوگرافی به نحو بهتر و با نتایج دقیقتر بهرهمند شوید.
سونوگرافی تعیین جنسیت چگونه انجام می شود
در سونوگرافی تعیین جنسیت، این فرآیند به شکل زیر انجام میشود:
1. آمادهسازی بیمار:
– شما روی تخت خود را دراز کشیده و لباس خود را بالا میزنید. این اجرایی که در محیط کلینیک یا بخش سونوگرافی انجام میشود، بسیار ساده است و تنها نیاز به راحتی شما در تخت دارد.
2. استفاده از ژل سونوگرافی:
– متخصص سونوگرافی با استفاده از ژل خاص، سطح شکم شما را پوشانده و این ژل به منظور افزایش تماس بین دستگاه سونوگرافی و پوست شما استفاده میشود.
3. تصویربرداری از ناحیه لگن و رحم:
– سپس، متخصص سونوگرافی از سری مخصوص سونوگرافی برای تصویربرداری از ناحیه لگن و رحم شما استفاده میکند. این تصاویر به وسیله دستگاه سونوگرافی ثبت شده و به پزشک متخصص زنان و زایمان شما ارجاع داده میشود.
4. ارائه نتایج به پزشک:
– نتایج سونوگرافی به پزشک متخصص زنان و زایمان شما ارسال میشود. پزشک با بررسی تصاویر و اطلاعات به دست آمده، نظر خود را در مورد سلامتی جنین، تعیین جنسیت (پسر یا دختر بودن) و همچنین وضعیت سلامتی شما اعلام میکند.
5. مشاهده اندامهای نوزاد:
– به دلیل موقعیت قرارگیری جنین در رحم، ممکن است شما بخواهید اندامهای نوزاد خود را ببینید. در صورتی که جنین به صورت مناسب در رحم قرار گرفته باشد، شما میتوانید صورت، دستها و پاهای نوزاد را ببینید.
6. درخواست توضیحات:
– در طول سونوگرافی، اگر سوالاتی دارید یا به توضیحات بیشتری نیاز دارید، میتوانید از تکنسین سونوگرافی یا پزشک خود درخواست کنید تا توضیحات لازم را به شما ارائه دهند.
با اینکه تفسیر نتایج سونوگرافی بارداری برای افراد مبتدی و ناآشنا گاهاً ممکن است سخت باشد، اما متخصصان سونوگرافی عموماً آمادهاند تا به شما در درک نتایج و اطلاعات به دست آمده کمک کنند.
خواندن نتایج سونوگرافی تعیین جنسیت
بسیاری از زوجها با شوق منتظر رسیدن به روز مقرر برای انجام سونوگرافی تعیین جنسیت نوزاد خود هستند. این سونوگرافی عمدتاً در دوران میانی بارداری اجرا میشود و به منظور بررسی آناتومی جنین و تشخیص ناهنجاریها همچنین تعیین جنسیت نوزاد انجام میگیرد.
دقت نتایج سونوگرافی تعیین جنسیت به عوامل متعددی اعتماد دارد، از جمله سن جنین، تجهیزات استفاده شده و مهارت تخصصی فرد انجامدهنده. با این حال، در 98 درصد موارد، سونوگرافی تعیین جنسیت نوزاد به درستی پسر یا دختر بودن را نشان میدهد. در ادامه، به نشانههایی که از تفسیر نتایج سونوگرافی بارداری به دست میآید و معیارهای تعیین جنسیت نوزاد میپردازیم. این اطلاعات نیز ممکن است به شما در مراجعه به نتایج سونوگرافی تعیین جنسیت کمک کنند.
بیرون زدگی (Nub) آلت تناسلی در سونوگرافی
یکی از نشانههای کلیدی در نتایج سونوگرافی برای تشخیص جنسیت جنین، وجود یا عدم وجود آلت تناسلی مردانه است. در ایام اولین تشکیل نطفه، همه جنینها دارای بیرونزدگی (Nub) هستند که نشاندهنده اندام تناسلی نوزاد میباشد. در نوزادان پسر، از هفته هفتم بارداری، ترشح هورمون تستوسترون شروع میشود و به تدریج باعث بیرون زدگی بیضهها و آلت تناسلی مردانه میگردد.
با این حال، تشخیص دقیق این بیرونزدگی از طریق ظاهر در اوایل دوران بارداری ممکن نیست. در ابتدا، کلیتوریس (آلت زنانه) و آلت تناسلی مردانه به یک اندازه هستند و تفاوت قابل تشخیص نیست. تداخل در تشخیص این تغییرات ناشی از فاکتورهای مختلفی مانند سن جنین، تجهیزات استفاده شده در سونوگرافی و دقت تخصصی فرد انجامدهنده میباشد.
علامت همبرگر در سونوگرافی تعیین جنسیت
در زمان اجرای سونوگرافی تعیین جنسیت، متخصص سونوگرافی به دنبال مشاهده برآمدگی کلیتوریس (Clitoris) و لابیا (لب های بیرونی و داخلی آلت زنانه) است. وقتی که اندامهای جنسی زنانه به وضوح در تصاویر سونوگرافی ظاهر میشوند، این نشانه به عنوان “علامت همبرگر” شناخته میشود. این علامت نشاندهنده وضوح و آشکاری اندامهای تناسلی زنانه در تصاویر سونوگرافی بارداری میباشد.
علامت لاک پشت در سونوگرافی تعیین جنسیت
در هنگام انجام سونوگرافی تعیین جنسیت، متخصص سونوگرافی به دنبال نشانهای دیگر به نام “علامت لاک پشت” (Turtle Sign) میگردد. در این حالت، نوک آلت تناسلی اندکی از پشت بیضهها بیرون میزند. وجود این علامت به نظر متخصص امکان پذیرهایی را برای قضاوت درباره پسر بودن جنین فراهم میکند. با این حال، ممکن است در برخی از جنینها به دلیل وضعیت قرارگیری در رحم مادر، دیدن این نشانه ممکن نباشد و برای تعیین جنسیت نیاز به بررسی نشانههای دیگر باشد.
آلت مردانه نعوظ یافته در سونوگرافی تعیین جنسیت
نعوظ آلت تناسلی حتی در دوران جنینی برخی از پسران نیز گاهاً رخ میدهد. در صورتی که این حالت در زمان اجرای سونوگرافی وجود داشته باشد، تشخیص جنسیت نوزاد به شدت آسانتر خواهد بود. مشاهده نعوظ ممکن است برای برخی والدین به عنوان یک امر آزاردهنده و نگرانکننده تلقی شود. با این حال، این موضوع کاملاً طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد.
بهترین زمان برای انجام سونوگرافی تعیین جنسیت
سونوگرافی تعیین جنسیت معمولاً در سه ماهه دوم بارداری انجام میشود. اگرچه از هفته دوازدهم به بعد ممکن است جنسیت نوزاد مشخص شود، اما هرچه زمان بیشتری از این زمان گذشته باشد، مشاهده جنسیت توسط متخصص سونوگرافی آسانتر خواهد بود. به طور کلی، بهترین زمان برای انجام سونوگرافی تعیین جنسیت پس از هفته شانزدهم بارداری میباشد.
سخن پایانی
سونوگرافی تعیین جنسیت یا به طور کلی سونوگرافی بارداری به منظور اطمینان از سلامتی جنین و مادر انجام میشود. نتایج این آزمایش به پزشک شما نشان میدهد که آیا اندامهای بدن نوزاد به درستی در حال شکلگیری هستند یا خیر. برای انجام سونوگرافی تشخیص جنسیت، میتوانید به کلینیک تخصصی سونوگرافی و رادیولوژی دکتر فاطمه صالحی در تهران مراجعه کنید. این مرکز با استفاده از آخرین تجهیزات مدرن، انواع آزمایشات مختلف مرتبط با بارداری از جمله سونوگرافی دو بعدی، سه بعدی، و ترنس واژینال را انجام میدهد.