
زایمان زودرس به حالتی اطلاق میشود که زایمان پیش از هفته ۳۷ بارداری اتفاق بیفتد. اگرچه علت دقیق زایمان زودرس مشخص نیست، عوامل متعددی میتوانند در بروز آن نقش داشته باشند. این نوع زایمان ممکن است برای نوزاد مشکلاتی ایجاد کند، اما تشخیص زودهنگام علائم و مراجعه به مراکز درمانی مناسب میتواند خطرات ناشی از آن را کاهش دهد. در این مقاله از بهترین متخصص زنان و زایمان در تهران خانم دکتر فاطمه صالحی علت و علائم زایمان زودرس را بررسی خواهیم کرد.
آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی
دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه میدهد. اکنون شما میتوانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهرهمند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.
بهترین متخصص زنان درتهران
دکتر فاطمه صالحی، متخصص زنان و زایمان با فلوشیپ پریناتولوژی (طب مادر و جنین)، یکی از پزشکان برجسته و با تجربه در حوزه تخصصی خود در تهران هستند. ایشان بیش از ۱۵ سال تجربه حرفهای در زمینه پزشکی و درمانهای تخصصی زنان و زایمان دارند و به عنوان یکی از متخصصین برجسته در این زمینه شناخته میشوند.
دکتر صالحی تحصیلات خود را در دانشگاه علوم پزشکی تهران آغاز کردند و موفق به دریافت مدرک پزشکی عمومی از این دانشگاه شدند. پس از آن، برای ادامه تحصیلات خود، تخصص زنان و زایمان را در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گذراندند. علاوه بر این، ایشان دوره فلوشیپ پریناتولوژی را نیز در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گذراندهاند که این دوره به ایشان توانایی ارائه مراقبتهای ویژه در دوران بارداری، مراقبتهای قبل و بعد از زایمان و درمانهای خاص مربوط به بارداریهای پرخطر را میدهد.
علت زایمان زودرس چیست؟
زایمان زودرس زمانی اتفاق میافتد که انقباضهای منظم رحم باعث باز شدن دهانهی رحم بین هفتههای ۲۰ تا ۳۷ بارداری شود. این نوع زایمان میتواند عوارضی برای نوزاد به همراه داشته باشد و در بسیاری از موارد، نوزاد نیازمند بستری در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان خواهد بود.
با وجود ناشناخته بودن علت دقیق زایمان زودرس، متخصصان به عواملی اشاره میکنند که ممکن است در آغاز انقباضهای رحمی و باز شدن دهانهی رحم نقش داشته باشند. در ادامه به این عوامل میپردازیم:
سیگار کشیدن، مصرف الکل و مواد مخدر
سوءمصرف مواد و الکل نهتنها خطر سقطجنین را افزایش میدهد، بلکه احتمال زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم را نیز بالا میبرد. سموم موجود در الکل و سیگار میتوانند از طریق جفت عبور کرده و باعث کاهش میزان اکسیژن دریافتی نوزاد شوند، که این مسئله تأثیر منفی بر رشد و سلامت او خواهد داشت.
فاصلهی کوتاه بین بارداریها
بارداری در فاصله زمانی کوتاهتر از ۱۸ ماه پس از بارداری قبلی، خطر زایمان زودرس را بهطور قابلتوجهی افزایش میدهد. هرچه فاصله بین دو بارداری کوتاهتر باشد، احتمال زایمان زودرس بیشتر میشود و این میتواند سلامت مادر و نوزاد را تحت تأثیر قرار دهد.
عفونت دستگاه تناسلی
عفونتهایی مانند واژینوز باکتریایی و عفونتهای مقاربتی نظیر تریکومونیازیس عامل بیش از نیمی از موارد زایمان زودرس هستند. این عفونتها با تولید پروستاگلاندینها، که محرک اصلی انقباضهای رحمی هستند، میتوانند زایمان زودرس را تحریک کنند. همچنین، عفونتهای ادراری درماننشده نیز از عوامل مؤثر در افزایش خطر زایمان زودرس بهشمار میروند.
مشکلات دوران بارداری
ابتلای مادر به دیابت بارداری، فشارخون بالا در دوران بارداری، یا افزایش حجم مایع آمنیوتیک میتواند خطر زایمان زودرس را بهطور قابلتوجهی افزایش دهد. علاوه بر این، مشکلات مرتبط با جفت، از جمله جفت سرراهی یا جدا شدن جفت، نیز از عوامل مهمی هستند که میتوانند منجر به زایمان زودرس شوند.
ناهنجاری در ساختار رحم و دهانه رحم
وجود رحم بسیار بزرگ یا دارای ناهنجاریهای ساختاری میتواند فرایند بارداری و زایمان را پیچیدهتر کند. همچنین، مشکلات دهانهی رحم مانند کوتاه بودن یا عدم توانایی در بسته ماندن کامل سرویکس، خطر زایمان زودرس را به میزان قابلتوجهی افزایش میدهد.
دیگر دلایل زایمان زودرس
- استرس شغلی: استرس و فشار ناشی از محیط کار میتواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد. بهویژه، زنانی که بیش از ۵ ساعت در روز بهصورت ایستاده کار میکنند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
- عفونت لثه: هورمونهای بارداری زنان را مستعد ابتلا به عفونتهای لثه میکند، که این عفونتها با زایمان زودرس مرتبط هستند. به نظر میرسد باکتریهای ایجادکننده التهاب لثه میتوانند از طریق جریان خون مادر به جنین منتقل شده و زایمان زودرس را تحریک کنند.
علائم زایمان زودرس
علائم زایمان زودرس شامل موارد زیر است:
- انقباضهای مکرر شکمی (سفت شدن شکم)
- کمردرد مداوم یا متناوب
- احساس فشار در ناحیه لگن و پایین شکم
- گرفتگی یا درد شکم
- لکهبینی یا خونریزی خفیف واژینال
- پارگی زودرس غشاهای اطراف جنین
- تغییر در ترشحات واژن (مانند آبکی، خونی یا موکوسی شدن)
در صورت مشاهده این علائم، فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید. همچنین، میتوانید برای راهنمایی بیشتر با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.

عوارض زایمان زودرس
زایمان زودرس میتواند عوارض متعددی برای نوزاد به همراه داشته باشد. این نوزادان اغلب هنگام تولد وزن کمی دارند (کمتر از ۲.۵ کیلوگرم) و ممکن است برای تنفس، تغذیه، مقابله با عفونت و حفظ گرمای بدن نیاز به مراقبت ویژه داشته باشند. نوزادانی که پیش از هفته ۲۸ بارداری متولد میشوند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
برخی از مشکلاتی که ممکن است برای نوزادان نارس ایجاد شود عبارتاند از:
- دشواری در حفظ دمای بدن
- مشکلات ریوی و تنفسی
- اختلالات قلبی و عروقی
- مشکلات خونی، مانند کاهش تعداد گلبولهای قرمز خون
- زردی پوست
- افت قند خون
- اختلالات کلیوی
- مشکلات تغذیهای و هضم
- مشکلات عصبی، مانند تشنج یا خونریزی مغزی
- افزایش خطر ابتلا به عفونت
این نوزادان معمولاً نیازمند مراقبتهای تخصصی در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان هستند.
تشخیص زایمان زودرس چگونه است؟
برای تشخیص زایمان زودرس، باید علائم و نشانههای مادر باردار بهدقت بررسی شود. اگر انقباضهای مکرر رحمی قبل از هفته ۳۷ بارداری رخ دهند و باعث باز شدن دهانه رحم شوند، احتمال زایمان زودرس وجود دارد. پزشک برای تشخیص دقیق، معاینات زیر را انجام میدهد:
معاینه لگن: در این معاینه، سفتی و حساسیت رحم، اندازه نوزاد و موقعیت آن ارزیابی میشود. همچنین پزشک به بررسی میزان باز شدن دهانه رحم و وجود هرگونه خونریزی احتمالی میپردازد.
سونوگرافی: برای اندازهگیری طول دهانه رحم، از سونوگرافی ترنسواژینال استفاده میشود. همچنین این روش برای تعیین موقعیت جنین، وضعیت جفت، ارزیابی حجم مایع آمنیوتیک و برآورد وزن جنین کاربرد دارد. علاوه بر این، انقباضهای رحمی و فاصله بین آنها با استفاده از دستگاه سونوگرافی اندازهگیری میشود.
آزمایش ادرار: آزمایش ادرار برای بررسی وجود باکتریها و عفونت ادراری انجام میشود. در برخی موارد، ممکن است از ترشحات واژن نمونهبرداری شود تا عفونت یا وجود فیبرونکتین بررسی شود. فیبرونکتین مادهای است که مانند چسب بین کیسه جنین و مخاط رحم عمل کرده و در زمان زایمان ترشح میشود.
برای دریافت توضیحات کاملتر و مشاوره تخصصی در مورد زایمان زودرس و همچنین سایر سوالات مرتبط با سلامت زنان و زایمان، میتوانید از طریق واتساپ با دکتر فاطمه صالحی در ارتباط باشید. دکتر صالحی با بیش از ۱۵ سال تجربه در حوزه زنان، زایمان و پریناتولوژی (طب مادر و جنین)، آماده ارائه راهنماییهای دقیق و علمی در این زمینه هستند. ارتباط با ایشان از طریق واتساپ این امکان را فراهم میکند تا در سریعترین زمان ممکن، پاسخ سوالات خود را دریافت کنید و از توصیههای یک متخصص برجسته بهرهمند شوید. برای اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره، لطفاً از طریق شماره واتساپ مطب با دکتر صالحی تماس حاصل فرمایید.
آیا نوزادان زود متولد شده زنده می ماند؟
زنده ماندن نوزاد نارس به هفته بارداری و امکانات موجود در مرکز درمانی بستگی دارد. خوشبختانه با پیشرفتهای علمی و پزشکی، شانس زنده ماندن نوزادان نارس بهطور قابلتوجهی افزایش یافته است. نوزادانی که در نتیجه زایمان زودرس متولد میشوند، معمولاً نیاز به بستری شدن و دریافت مراقبتهای ویژه دارند تا از سلامت آنها حمایت شود.
جلوگیری از زایمان زودرس
اگرچه ممکن است نتوانید از زایمان زودرس جلوگیری کنید، اما با انجام برخی اقدامات میتوانید به داشتن بارداری سالم و بدون عارضه کمک کنید:
- بهطور منظم ویزیتها و مراقبتهای دوران بارداری را انجام دهید.
- رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید. مصرف اسید چرب غیراشباع موجود در آجیل، دانههای روغنی و ماهی میتواند در پیشگیری از زایمان زودرس مؤثر باشد.
- از مصرف سیگار، الکل و داروهای غیرمجاز خودداری کنید.
- فاصلهگذاری بین بارداریها را بهگونهای تنظیم کنید که کمتر از ۱۸ ماه نباشد.
- بیماریهای زمینهای مانند دیابت، فشارخون، چاقی و اضافهوزن را بهدقت کنترل و مدیریت کنید.
کلام آخر
زایمان زودرس ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. با رعایت نکات و مراقبتهای ضروری، میتوانید شانس داشتن یک بارداری سالم را افزایش دهید. در صورت مشاهده علائم زایمان زودرس، ضروری است که فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید. اگر در مورد علائم خود تردید دارید، بهتر است با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.
در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنینها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب میشود. هدف من ایجاد تجربههای ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانوادهاش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانوادهها ایفا میکنم، پیش میروم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.