تحرکات و ضربات جنین در دوران بارداری می‌تواند برای مادران بسیار حائز اهمیت باشد. برخی مواقع، ممکن است نگرانی‌هایی در مورد کم تحرکی یا حرکات شدید و غیرمعمول جنین وجود داشته باشد. دانستن اینکه حرکات جنین در طول بارداری متفاوت است، می‌تواند به آرامش بیشتر مادران کمک کند. در ادامه، با جزئیات بیشتری در مورد این حرکات و نشانه‌های آن‌ها آشنا خواهیم شد.
شروع حرکت جنین :
از هفته هشتم بارداری ، جنین شروع به حرکات غیرفعال و غیرتحریک شده می کند. در این زمان، جنین تقریباً 22 تا 24 میلی متر طول دارد و قلبش به طور کامل شکل گرفته است. حرکات خودبخودی جنین از هفته دوازدهم بارداری، زمانی که اندازه جنین حدود 6 تا 7 سانتی‌متر است ، آغاز می شود. این حرکات در سونوگرافی قابل مشاهده هستند ، اما ممکن است هنوز برای مادر قابل لمس نباشند. با پیشرفت بارداری ، حرکات جنین هدفمند تر و قدرتمند تر می شوند.
حرکات معمول جنین :
اصطلاح “لگد زدن” به آن لحظه‌ای اشاره دارد که مادر برای نخستین بار حرکت جنین را در شکم خود احساس می کند. این حرکات اولیه می توانند احساسی شبیه به پرزدن پروانه ای کوچک درون رحم ایجاد کنند. معمولاً بین هفته‌های 16 تا 25 بارداری ، لگد زدن ها آغاز می شوند. مادرانی که پیش از این تجربه بارداری داشته اند ، ممکن است این حرکات را زودتر از دیگران احساس کنند. تا هفته 25 بارداری ، انتظار نمی رود که حرکات جنین به طور روزانه احساس شوند ، اما پس از این هفته ، عدم احساس حرکت جنین برای یک روز کامل می تواند نشانه ای از وجود مشکل باشد.
تعداد نرمال حرکات جنین :
پس از هفته 28 بارداری ، انتظار می رود که جنین در طول یک روز حداقل شش بار حرکت کند. این به این معنا نیست که جنین باید در هر ساعت از شبانه‌روز شش بار حرکت کند، بلکه باید در طول یک روز، دست کم یک ساعت فعالیت داشته باشد که طی آن مادر شش حرکت مجزا را احساس کند. کاهش یا توقف حرکات جنین ممکن است نشان دهنده خطر باشد ، مانند پیچیدگی بند ناف دور جنین یا کاهش مایع آمنیوتیک. در صورتی که مادر حرکات معمول جنین را احساس نکند ، توصیه می شود که مقداری آب میوه بنوشد ، به مدت یک ساعت به پهلوی چپ خود دراز بکشد و به حرکات جنین توجه کند. اگر در طی این مدت شش حرکت مشخص و مجزا احساس نشود ، باید فوراً با پزشک تماس گرفته شود.
تفاوت در احساس حرکات جنین :
هر جنین دارای شخصیتی منحصربه فرد است که ممکن است حتی در رحم نیز قابل مشاهده باشد. برخی مادران نگرانی هایی در مورد تفاوت های حرکتی جنین در بارداری‌های مختلف دارند. اما، وجود یک ساعت فعالیت روزانه نشانه ای از طبیعی بودن حرکات جنین است. احساس مادر از حرکت جنین به عواملی چون محل قرارگیری جفت بستگی دارد. جفتی که در جلوی رحم قرار گرفته باشد ، می‌تواند حرکات جنین را کمتر قابل احساس کند. همچنین ، وزن مادر نیز می تواند بر احساس حرکت جنین تأثیر بگذارد. در صورت وجود اضافه وزن یا چربی اضافی در ناحیه شکم ، حرکات جنین دشوارتر احساس می شوند. در چنین شرایطی ، پزشکان به طور منظم ضربان قلب جنین را کنترل می کنند تا از سلامت آن اطمینان حاصل کنند.
چرا جنین گاهی اوقات بیش از حد حرکت می کند؟ این موضوع خطرناک است؟
مادران ، به ویژه کسانی که برای اولین بار باردار هستند ، ممکن است در مورد اینکه چه نوع حرکتی در طول بارداری عادی است و چه چیزی نیست، پرسش هایی داشته باشند. از هفته های اولیه بارداری، مادران معمولاً قادر به احساس حرکات آرام جنین هستند. با رسیدن به هفته بیستم ، شدت این حرکات افزایش می یابد. اما، حرکات زیاد جنین می تواند نشانه‌ه ای متفاوتی داشته باشد و برخی مواقع ممکن است نیاز به توجه پزشکی داشته باشد.
حرکات جنین به عنوان فعالیت‌های عضلانی در حال رشد درون رحم تعریف می شوند و ممکن است در ابتدا به عنوان واکنش به صداها یا لمس‌ها باشند. این حرکات در طول زمان تکامل می یابند ، از حرکات ظریف و پروانه وار تا لگدهای قدرتمند و حرکات چرخشی یا غلت زنی جنین.
علت افزایش حرکات جنین در شب چیست؟
جنین معمولاً در ساعات خاصی از روز فعالیت بیشتری دارد ، به خصوص بین ساعات 9 صبح تا 2 بعدازظهر و 7 شب تا 4 صبح. در ماه آخر بارداری ، ممکن است جنین در طول خواب سبک مادر بیشترین فعالیت را داشته باشد. چرخه‌های خواب جنین که معمولاً بین 20 تا 40 دقیقه طول می کشند و گاهی تا 90 دقیقه هم می رسند ، معمولاً با الگوهای استراحت مادر هماهنگ نیستند.
چه زمانی باید نگران افزایش ناگهانی حرکات جنین باشیم؟
اگر تا اواسط بارداری ، حرکات جنین طبیعی بوده و ناگهان در هفته 25 یا 39 بارداری با افزایش حرکات روبرو شوید ، باید دقت بیشتری کنید. از هفته ششم بارداری به بعد ، میزان و نوع حرکات جنین باید با دقت بیشتری رصد شوند. یک روش معمول برای ارزیابی حرکات جنین این است که مادر پس از خوردن غذا برای یک ساعت به پهلوی چپ خود دراز بکشد و حرکات جنین را شمارش کند. در این یک ساعت ، باید حداقل پنج حرکت مجزا را احساس کنید. اگر تعداد حرکات به بیش از ده برسد ، باید به پزشک مراجعه کنید.
تحقیقات نشان داده‌اند که تغییرات در الگوی حرکت جنین می تواند با افزایش خطر مرده‌زایی پس از هفته 28 بارداری مرتبط باشد. گرچه مرده زایی اغلب با کاهش یا توقف حرکات جنین مشخص می شود ، اما مطالعات اخیر نشان داده‌اند که افزایش بیش از حد حرکات جنین نیز می‌تواند با مرده زایی دیررس مرتبط باشد. این افزایش ناگهانی ممکن است نشان‌دهنده واکنش جنین به اختلالات زمینه ای در محیط داخل رحمی باشد که در صورت عدم درمان می تواند به مرگ جنین منجر شود. این اختلالات می توانند شامل مواردی چون تشنج جنین ناشی از خفگی یا عفونت ، تلاش جنین برای رهایی از درهم‌تنیدگی بند ناف، تماس با محرک‌های مضر مانند داروها یا سموم و یا انتقال استرس شدید مادر به جنین باشند.
انجام آزمایشات برای جلوگیری از خطرات
در چنین مواقعی، مراجعه فوری به پزشک متخصص زنان و زایمان برای انجام آزمایش‌هایی مانند ارزیابی خفگی پری ناتال ، بررسی تشنج جنینی یا درهم تنیدگی بند ناف ، تشخیص عفونت ها یا مواجهه با محرک های مضر و ارزیابی سطح اضطراب مادر ضروری است. اخیراً ، مطالعات تأکید کرده اند که در کنار بررسی دلایل کاهش حرکات جنین ، توجه به دلایل افزایش ناگهانی حرکات جنین نیز می تواند به عنوان ابزاری برای کاهش مرگ ومیر پری ناتال مورد استفاده قرار گیرد.
در صورت مشاهده هر یک از نشانه های زیر، باید بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید :
- اگر در طول دو ساعت استراحت ، کمتر از ده حرکت از جنین را احساس نکنید.
- در صورتی که جنین به صداها یا محرک های دیگر واکنش نشان ندهد.
- اگر شاهد کاهش محسوس یا تدریجی در فعالیت های جنین طی چند روز باشید.
کم شدن حرکات جنین ممکن است نشان دهنده آن باشد که جنین به اندازه کافی مواد مغذی و اکسیژن از جفت دریافت نمی کند و ممکن است در خطر باشد. بنابراین ، مراقبت و توجه به الگوهای حرکتی جنین از اهمیت بالایی برخوردار است.
