تغییرات فیزیولوژیک در بارداری به تغییرات طبیعی و سازگاری‌های بدن مادر اشاره دارد که به‌واسطه رشد جنین در دوران بارداری رخ می‌دهد. این تغییرات شامل تغییرات در سیستم‌های تنفسی، قلبی-عروقی، عضلانی و وضعیت کلی بدن است. در ادامه، به بررسی عمده‌ترین تغییرات فیزیولوژیک که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد، خواهیم پرداخت.
تجربه، امداد و مراقبتی با عشق
با دکتر فاطمه صالحی
متخصص زنان، زایمان و فلوشیپ فوق تخصصی طب مادر
آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی😍
دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه می‌دهد. اکنون شما می‌توانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهره‌مند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.
تغییرات سیستم تنفسی در دوران بارداری
در دوران بارداری، نیاز بدن به اکسیژن افزایش می‌یابد؛ به‌طوریکه نیاز اکسیژن یک زن باردار در انتهای دوره بارداری حدود ۲۰ درصد بیشتر از زمان غیر بارداری است.
سرعت تنفس افزایش یافته و ممکن است مادران دچار نفس‌تنگی شوند. افزایش شدت تنفس و کاهش سطح دی‌اکسید کربن (CO2) می‌تواند منجر به علائمی چون سبکی سر، سوزش در لب‌ها، دست‌ها و پاها، تعریق زیاد، اضطراب و آشفتگی شود. در این شرایط، تنفس در پاکت کاغذی می‌تواند به کنترل این علائم کمک کند.
تغییر موقعیت دیافراگم، به‌ویژه در ماه‌های پایانی بارداری، ممکن است باعث کشش عضلات بین دنده‌ای شده و دردهایی در ناحیه قدامی دنده‌های پایینی ایجاد کند که ممکن است با درد سینه و پشت همراه باشد.
تغییرات فیزیولوژیک قلبی و عروقی در بارداری
حجم خون در زنان باردار به‌طور متوسط حدود ۴۰ درصد افزایش می‌یابد و سطح هموگلوبین کاهش می‌یابد. این کاهش هموگلوبین، که به‌عنوان آنمی شناخته می‌شود، یکی از عوامل مهم خستگی در مادران باردار است. تغییرات خفیف در فشار خون ممکن است منجر به احساس سنکوپ در زمان ایستادن طولانی شود؛ بنابراین، توصیه می‌شود که مادران باردار هنگام ایستادن پاهای خود را عوض کرده و به‌آرامی بلند شوند.
مادران باردار نباید پس از هفته ۱۶ بارداری به‌طور مداوم به‌پشت بخوابند، زیرا این وضعیت فشار زیادی به آئورت شکمی وارد کرده و می‌تواند منجر به سندرم افت فشار خون شود.
واریس و ورم بارداری
هورمون پروژسترون در دوران بارداری باعث شل شدن دیواره عضلات عروقی شده و می‌تواند منجر به احساس گرمی و افزایش مختصر دمای بدن شود. این هورمون همچنین به افزایش فشار داخل شکم، افزایش وزن تدریجی و تغییرات در عروق کمک می‌کند و می‌تواند باعث تشدید واریس شود. واریس‌ها ممکن است در نواحی مختلفی مانند ناحیه فرج، دور مقعد به شکل بواسیر، یا حتی در مفصل مچ و به‌صورت سندرم تونل کارپ بروز کنند و موجب سفتی و خشکی مفاصل شوند.
تغییرات عضلانی اسکلتی
تغییرات عضلانی یکی دیگر از تغییرات فیزیولوژیک در دوران بارداری است که به موجب آن مفاصل مادر کمی شل می‌شود. این وضعیت به دلیل هورمونی به نام ریلاکسین ایجاد می‌شود که به طور خاص بر روی لگن اثر می‌گذارد تا امکان باز شدن استخوان‌های لگن برای عبور سر جنین فراهم شود. به دنبال این تغییرات هورمونی، زنان باردار ممکن است از دردهای مختلف شکایت کنند.
با بزرگ شدن شکم، مرکز ثقل بدن به جلو منتقل شده و وضعیت ایستادن مادر تغییر می‌کند، که منجر به ایجاد قوس در کمر و قوز در ناحیه شانه‌ها می‌شود. این تغییرات می‌تواند باعث خستگی شود، اما با انجام حرکات تن آرامی و ورزش‌های مخصوص می‌توان از بروز مشکلات ناشی از این تغییرات جلوگیری کرد.
شانه دردها، درد پشت و درد لگنی از عوارض این تغییرات هستند که با ورزش‌های دوران بارداری می‌توان از ایجاد بسیاری از آنها پیشگیری کرد. همچنین، با بزرگ شدن جنین، حجم مثانه کاهش می‌یابد که می‌تواند به تکرر ادرار منجر شود. هورمون‌های حاملگی ممکن است باعث شل شدن مثانه و مجرای ادرار شوند، که احتمال بی‌اختیاری ادراری را افزایش می‌دهد.
کلام آخر
در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنین‌ها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب می‌شود. هدف من ایجاد تجربه‌های ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانواده‌اش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانواده‌ها ایفا می‌کنم، پیش می‌روم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.
