سونوگرافی داپلر در بارداری یک روش تصویربرداری پیشرفته است که به‌ویژه برای ارزیابی جریان خون در عروق مختلف و بررسی وضعیت سلامت جنین و جفت استفاده می‌شود. دوره بارداری مرحله‌ای حساس و مهم در زندگی هر زوجی است. در حالی که تمامی زنان می‌خواهند بارداری سالم و بدون مشکل داشته باشند، ترجیح می‌دهند که از روش‌های ایمن برای اطمینان از سلامت فرزندشان استفاده کنند.
سونوگرافی یکی از روش‌های مطمئن برای ارزیابی سلامت بارداری و شناسایی مشکلات احتمالی است. یکی از انواع سونوگرافی‌های تشخیصی، سونوگرافی کالر داپلر است. در این متن، شما را با کاربرد سونوگرافی کالر داپلر در بارداری و زمان مناسب برای انجام آن آشنا خواهیم کرد و به این سوال پاسخ خواهیم داد که آیا سونوگرافی داپلر در بارداری خطرناک است یا خیر.
سونوگرافی داپلر در بارداری چیست؟
سونوگرافی داپلر رنگی یکی از رایج‌ترین نوع سونوگرافی‌ها در دوران بارداری است که برای ارزیابی سرعت و جریان خون در رگ‌ها استفاده می‌شود. مانند سایر انواع سونوگرافی، این روش نیز از امواج صوتی برای ثبت تصویر بهره می‌برد، اما تکنیک آن کمی متفاوت و تخصصی‌تر است. برخلاف تصاویر سونوگرافی استاندارد، در این روش تصاویری رنگی ثبت می‌شود که به‌وضوح وضعیت جریان خون در عروق قلب و سایر اعضای اصلی جنین را نشان می‌دهد.
سونوگرافی کالر داپلر رنگی همچنین برای ثبت تصاویر از اعضای جامد بدن جنین، به‌ویژه دیواره‌های قلب، و ارزیابی ناهنجاری‌های احتمالی جنین مفید است.
تجربه، امداد و مراقبتی با عشق
با دکتر فاطمه صالحی
متخصص زنان، زایمان و فلوشیپ فوق تخصصی طب مادر
آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی😍
دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه می‌دهد. اکنون شما می‌توانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهره‌مند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.
زمان انجام سونوگرافی داپلر در بارداری
سونوگرافی کالر داپلر ممکن است در دو زمان مختلف در دوران بارداری درخواست شود:
1. در مادران پرخطر: در مراحل ابتدایی بارداری، بین هفته‌های ۱۰ تا ۱۲، برای ارزیابی ناهنجاری‌های شایع جنینی.
2. در سایر زنان: در صورت شک پزشک به محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)، که به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن رشد جنین کمتر از حد انتظار است، در سه‌ماهه سوم بارداری و بین هفته‌های ۳۱ تا ۴۰.
با انجام این تست، پزشک می‌تواند ناهنجاری‌های قلبی، وضعیت رشد ریه‌ها و هرگونه انسداد احتمالی در جریان خون را شناسایی کند. سونوگرافی داپلر در دوران بارداری به بررسی وضعیت جریان خون در عروق و کمک به تشخیص محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) کمک می‌کند.
آیا انجام سونوگرافی کالر داپلر در بارداری الزامی است؟
تصمیم‌گیری درباره انجام سونوگرافی داپلر برعهده پزشک است. این نوع اسکن معمولاً در بارداری‌های پرخطر، مانند زمانی که مادر دیابت یا فشارخون بالا دارد، بارداری‌های چندقلویی، زمانی که رشد کودک کمتر از حد انتظار است، و در مواردی که مادر سابقه مرده‌زایی دارد، درخواست می‌شود.
انجام سونوگرافی کالر داپلر در بارداری‌های کم‌خطر الزامی نیست.
علت انجام سونوگرافی داپلر در بارداری
این سونوگرافی معمولاً زمانی درخواست می‌شود که پزشک تشخیص دهد بارداری با خطراتی مواجه است یا جنین در معرض محدودیت رشد داخل‌رحمی (IUGR) قرار دارد. همچنین، در بارداری‌های چندقلویی نیز ممکن است انجام شود.
به‌طور کلی، سونوگرافی داپلر ممکن است در صورت وجود یکی از شرایط زیر برای مادر درخواست شود:
- دیابت شیرین
- فشار خون بالا
- بیماری مزمن کلیوی
- سابقه تشکیل لخته خون
علاوه بر این، اگر هر یک از مشکلات زیر در دوران بارداری بروز کند، پزشک ممکن است سونوگرافی داپلر را تجویز کند:
- احتمال محدودیت رشد داخل‌رحمی (IUGR)
- سابقه قبلی IUGR و مرگ‌داخل‌رحمی جنین
- کاهش حرکت جنین
- الیگوهیدرآمنیوس (کاهش حجم مایع آمنیوتیک)
- پلی‌هیدرآمنیوس (افزایش حجم مایع آمنیوتیک)
- بارداری‌های چندقلویی
در سونوگرافی کالر در بارداری چه بخش‌هایی بررسی می‌شوند؟
سونوی داپلر شریان رحمی
در سونوگرافی داپلر شریان رحمی، جریان خون در شریان‌های رحمی راست و چپ که مسئول خون‌رسانی به رحم هستند، ارزیابی می‌شود.
سونوی داپلر شریان ناف
شریان‌های نافی وظیفه دارند که خون بدون اکسیژن را از گردش خون جنین به جفت منتقل کنند. سونوگرافی داپلر شریان نافی با ثبت جریان خون در این عروق، به ارزیابی سلامت جنین در سه‌ماهه سوم بارداری کمک می‌کند.
آمادگی‌های لازم
برای انجام سونوگرافی داپلر بارداری، نیازی به آمادگی خاصی ندارید. این سونوگرافی مشابه سایر انواع سونوگرافی‌ها انجام می‌شود، با این تفاوت که ممکن است کمی بیشتر از سونوگرافی‌های معمول زمان ببرد.
نحوه انجام سونوگرافی داپلر در بارداری
برای انجام سونوگرافی داپلر بارداری، مراحل زیر دنبال می‌شود:
1. سونوگرافی داپلر بارداری معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد، بنابراین ممکن است پزشک از شما بخواهد که زمان خود را از قبل برای این بررسی آزاد کنید.
2. پس از پوشیدن لباس بیمارستان، لازم است روی تخت دراز بکشید و لباس را بالا بزنید تا شکم شما در معرض باشد.
3. پیش از شروع سونوگرافی، پزشک ژل مخصوصی را روی تمام ناحیه شکم قرار می‌دهد.
4. سپس پزشک پروب سونوگرافی را روی شکم حرکت می‌دهد. این دستگاه امواج صوتی را به درون شکم ارسال می‌کند تا تصویر جریان خون روی صفحه نمایش داده شود.
5. پس از ثبت تمامی تصاویر لازم، می‌توانید ژل را با دستمال پاک کرده و لباس‌هایتان را بپوشید.
سونوگرافی داپلر بارداری نیازی به آمادگی خاصی ندارد و مشابه سونوگرافی‌های روتین دوره بارداری، غیرتهاجمی و بی‌خطر است.
آیا انجام سونوگرافی داپلر در بارداری خطری دارد؟
سونوگرافی یک روش تصویربرداری ایمن و غیرتهاجمی در تمامی هفته‌های بارداری است. انجام سونوی کالر در بارداری‌های پرخطر برای بررسی عوارض احتمالی و اطمینان از سلامت زایمان ضروری و بدون خطر است.
تفسیر سونوگرافی کالر داپلر در بارداری
بعد از انجام سونوگرافی داپلر، نتیجه آن معمولاً بین یک روز تا یک هفته آماده می‌شود که زمان آماده شدن به کلینیک یا بیمارستان شما بستگی دارد.
نتیجه سونوگرافی داپلر بارداری اطلاعات زیر را مشخص می‌کند:
- احتمال و خطر زایمان زودرس
- ناهنجاری‌های شاخص و عدم تکامل جنین، به‌ویژه در بارداری‌های چندقلو
- میزان خطر محدودیت رشد داخل‌رحمی (IUGR)
- رشد نامتناسب و نامتعادل یکی از جنین‌ها در موارد دوقلویی
- ارزیابی خطرات فشار خون بالا در مادر
- جفت اکرتا (Placenta Accreta) در موارد نادر، که وضعیتی جدی است و جفت به‌طور عمیق در دیواره رحم رشد می‌کند
- هرگونه عارضه مرتبط با گردش خون مادر و جنین
نتیجه سونوگرافی داپلر به پزشک این امکان را می‌دهد که رشد جنین را با اسکن قبلی در هفته ۱۸ تا ۲۰ بارداری مقایسه کند.
اگر اسکن داپلر نشان دهد که جریان خون کافی در شریان نافی وجود ندارد و به‌این‌ترتیب جنین به‌اندازه کافی اکسیژن دریافت نمی‌کند، ممکن است نیاز به تکرار آزمایش برای ارزیابی مجدد وضعیت جنین باشد. در صورتی که جریان خون جنین کمتر از حد بحرانی باشد، پزشک ممکن است توصیه به زایمان زودرس کند.
اصطلاحات سونوگرافی کالر در بارداری
سه اصطلاح کلیدی در سونوگرافی داپلر بارداری به شرح زیر است:
- نسبت S/D شریان نافی (SDR) یا نسبت سرعت سیستولیک به دیاستولیک
- شاخص نبض (PI) یا شاخص گوسلینگ
- شاخص مقاومتی (RI) یا شاخص پورسلوت
این شاخص‌ها به‌طور طبیعی با افزایش سن بارداری به‌تدریج کاهش می‌یابند.
کلام آخر
سونوگرافی کالر داپلر یکی از انواع سونوگرافی است که پزشک ممکن است در دوران بارداری برای ارزیابی وضعیت رشد جنین و جریان خون مادر و جنین درخواست کند. مانند سایر سونوگرافی‌های روتین بارداری، این نوع سونوگرافی نیز از امواج صوتی استفاده می‌کند و تاکنون عوارض شناخته‌شده‌ای برای آن گزارش نشده است. بنابراین، اگر پزشک تشخیص دهد که انجام این سونوگرافی ضروری است، بدون نگرانی و تعویق وقت بگیرید. در صورتی که نگرانی خاصی درباره انجام سونوگرافی داپلر دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنین‌ها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب می‌شود. هدف من ایجاد تجربه‌های ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانواده‌اش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانواده‌ها ایفا می‌کنم، پیش می‌روم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.
