سونوگرافی واژینال یکی از روش‌های تصویربرداری مورد استفاده برای بررسی لگن و اعضای داخلی آن از جمله رحم، تخمدان‌ها و لوله‌ها است. اما متأسفانه، برخی افراد به دلیل اطلاعات نادرستی که درباره این روش به دست می‌آورند، از انجام آن می‌ترسند. به عنوان مثال، ترس از سقط جنین به دلیل انجام سونوگرافی واژینال یا نگرانی از درد و خونریزی حین و بعد از آن، از جمله اصلی‌ترین دلایل نگرانی افراد از این روش است.
در این مقاله، قصد داریم به بررسی سونوگرافی داخلی واژینال، کاربردهای آن، روش انجام و عوارض یا خطرات احتمالی آن بپردازیم تا این نگرانی‌ها روشن شود و اطمینان از این روش ارتقا یابد.
سونوگرافی واژینال چیست؟
این سونوگرافی یکی از روش‌های تصویربرداری از رحم است که برای شناسایی بیماری‌ها و ناهنجاری‌های رحمی، ارزیابی ساختار و وضعیت رحم و تشخیص بارداری استفاده می‌شود. این روش تصویربرداری به‌صورت داخلی و از طریق واژن انجام می‌شود، که با استفاده از امواج بی‌خطر، تصاویر دقیق و واضحی از رحم و اطراف آن ارائه می‌دهد.
فرق سونوگرافی واژینال با سایر تصویربرداری‌ها
فرق سونوگرافی شکمی با سونوگرافی واژینال
در سونوگرافی شکمی، پزشک پروب را (ابزاری که به کمک آن عکس‌برداری انجام می‌شود) روی ناحیه شکم حرکت می‌دهد تا تصویر رحم و اطراف آن روی مانیتور تشکیل شود. اما در در این سونوگرافی، ابزار مخصوص برای تصویربرداری از محیط لگن و رحم، از طریق واژن وارد بدن می‌شود.
تفاوت سونوگرافی واژینال با عکس رنگی رحم
در هیستروسالپینگوگرافی یا عکس رنگی رحم، از یک فناوری کاملاً متفاوت برای عکس‌برداری از رحم استفاده می‌شود. در این روش، یک لوله وارد واژن شده و از طریق آن ماده حاجب رنگی داخل رحم تزریق می‌شود.
در مقابل، در سونوگرافی واژینال از امواج فراصوت بی‌خطر برای نمایش رحم استفاده می‌شود. این روش به طور خاص برای تصویربرداری از اعضای لگن، مانند رحم، تخمدان‌ها و لوله‌ها، از طریق واژن استفاده می‌شود.
هر دو روش مورد استفاده برای تشخیص و بررسی مسائل مرتبط با رحم و ناحیه لگنی هستند، اما از تکنولوژی‌ها و مواد مختلفی برای این هدف استفاده می‌کنند.
تجربه، امداد و مراقبتی با عشق
با دکتر فاطمه صالحی
متخصص زنان، زایمان و فلوشیپ فوق تخصصی طب مادر
آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی😍
دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه می‌دهد. اکنون شما می‌توانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهره‌مند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.
سونوگرافی واژینال چه کاربردی دارد؟
این سونوگرافی به عنوان یک روش تشخیصی مکمل برای بررسی لگن جهت تشخیص بیماری‌ها و ناهنجاری‌ها، یا کنترل وضعیت مادر در طول دوره بارداری استفاده می‌شود. این روش نیز قبل از عمل‌های جراحی برای بررسی وضعیت رحم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با استفاده از سونوگرافی واژینال، پزشک می‌تواند لگن و اعضای داخلی آن از جمله رحم، لوله‌ها، دهانه رحم و تخمدان‌ها را بررسی کند.
تشخیص بیماری‌ها با سونوگرافی واژینال
سونوگرافی واژینال به عنوان یک روش تشخیصی مؤثر، امکان تشخیص ویژگی‌های مختلف بدنی را فراهم می‌کند. از جمله بیماری‌ها و مشکلاتی که با این روش قابل تشخیص‌اند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کیست‌های مختلف در لگن
- تومورهای رحمی و تخمدانی
- فیبروم‌های رحمی
- پولیپ‌های رحمی
- عفونت‌های لگن و دستگاه تناسلی
- سرطان‌های دستگاه تناسلی
- خون‌ریزی‌های غیرطبیعی رحم
- سقط جنین
- بارداری خارج از رحم
- جفت سرراهی و اندازه‌گیری‌های مختلف مرتبط با بارداری
- مشکلات ناباروری
- بررسی محل درست قرارگیری دستگاه های پیش‌بندی (IUD)
کاربرد سونوگرافی واژینال در بارداری
علاوه بر تشخیص بیماری‌ها، این روش می‌تواند در بررسی وضعیت جنین، به‌ویژه در سه‌ماهه اول بارداری (هفته اول تا دوازدهم)، موثر باشد. کاربردهای این روش در دوران بارداری شامل موارد زیر می‌شود:
- تایید بارداری و اطمینان از وجود جنین
- تشخیص سن بارداری و تعیین میزان پیشرفت زمانی بارداری
- بررسی ضربان قلب جنین به عنوان نشانگر سلامت جنین
- شناسایی علائم خطرناک مرتبط با سقط جنین یا زایمان زودرس
- تشخیص بارداری‌های پرخطر، از جمله شناسایی موارد هشداردهنده‌ای مانند جفت سرراهی که ممکن است تأثیرگذار باشند بر شرایط زایمان
- تشخیص علت خونریزی غیرطبیعی رحم
شرایط و آمادگی های لازم قبل از انجام سونوگرافی واژینال
قبل از انجام این سونوگرافی نیازی به آمادگی ویژه‌ای ندارید. این فرآیند سریع و بی‌درد است و هیچ عارضه جانبی خاصی ندارد. همچنین، نیازی به همراهی فرد دیگری هم نیست.
اما بهتر است قبل از انجام سونوگرافی موارد زیر را رعایت کنید:
1. برای انجام سونوگرافی، لباس‌های خود را از تن درآورید و گان یا روپوش مخصوص پزشکی بپوشید. بهتر است لباسی بپوشید که راحت بتوانید آن را درآورید.
2. اگر در دوران پریود هستید، قبل از سونوگرافی تامپون یا نوار بهداشتی را خارج کنید.
3. بسته به علت مورد نیاز برای انجام سونوگرافی، پزشک ممکن است از شما بخواهد مثانه خود را پر، نیمه‌پر یا خالی نگه دارید. در این مورد، قبل از مراجعه به کلینیک با پزشک مشورت کنید.
4. سونوگرافی واژینال نیاز به ناشتا بودن یا آمادگی خاصی ندارد. اما درباره وضعیت مثانه خود با پزشک صحبت کنید.
در زمان انجام سونوگرافی، پزشک به شما گان بهداشتی می‌دهد تا بپوشید. سپس باید روی تخت مخصوص معاینه دراز بکشید. پروب مخصوص سونوگرافی واژینال کمی بزرگ‌تر از یک تامپون است و با استفاده از کاندوم محافظت می‌شود و به ژل روان‌کننده آغشته می‌شود. پزشک پروب را تا عمق ۵ الی ۸ سانتی‌متری وارد واژن می‌کند و سپس با چرخاندن آن در داخل واژن، تصاویر مورد نیاز را ایجاد می‌کند.
روش انجام سونوگرافی SIS یا سونوهیستروگرام
سونوگرافی SIS (سالین یا تزریق شور) یکی از روش‌های تصویربرداری از رحم است که قادر است تصاویر جزئی‌تری از این ارگان را ایجاد کند نسبت به روش‌های معمول سونوگرافی واژینال. در این روش، قبل از شروع سونوگرافی، یک محلول نمکی استریل به داخل رحم تزریق می‌شود. این محلول کم‌کم در رحم جذب می‌شود و باعث ایجاد تصاویر دقیقی از رحم می‌شود.
مراحل انجام سونوگرافی SIS شامل موارد زیر است:
1. در ابتدا، یک اسپکولوم (ابزاری برای نگه‌داشتن و باز کردن واژن) در واژن قرار می‌گیرد و سپس دهانه رحم و واژن با استفاده از یک محلول صابونی شستشو داده می‌شود.
2. سپس یک لوله نرم، منعطف و باریک (باریک‌تر از لوله داخلی خودکار) از طریق دهانه رحم وارد می‌شود. ممکن است پزشک برای راحتی ورود لوله در خانم‌هایی که یائسه شده‌اند، از داروهای مخصوصی استفاده کند.
3. پس از این مرحله، اسپکولوم خارج و پروب سونوگرافی وارد می‌شود. در حین عکس‌برداری از رحم، محلول استریل به‌آرامی داخل لوله تزریق می‌شود. این فرآیند ممکن است با احساس نفخ یا انقباض طبیعی همراه باشد.
4. پس از اتمام تصویربرداری، پروب و لوله از واژن خارج می‌شوند.
بهترین زمان برای انجام سونوگرافی واژینال
زمان انجام سونوگرافی واژینال در زمان پریودی
سونوگرافی واژینال می‌تواند در هر مرحله‌ای از چرخه قاعدگی انجام شود، حتی در روزهایی که خونریزی اتفاق می‌افتد. با این حال، بهتر است این آزمایش را بعد از پایان دوره پریودی انجام دهید.
زمان انجام سونوگرافی واژینال در بارداری
سونوگرافی واژینال می‌تواند در هر مرحله‌ای از بارداری انجام شود. اما به طور معمول، این آزمایش در سه ماهه اول بارداری اجرا می‌شود. پس از آن، ممکن است سونوگرافی شکم نیز صورت بگیرد.
زمان انجام سونوگرافی واژینال بعد از سقط جنین
پس از اینکه بافت‌های باقی‌مانده بعد از سقط جنین از بدن خارج شدند، پزشک معمولاً دو هفته منتظر می‌ماند و سپس سونوگرافی واژینال را تجویز می‌کند تا اطمینان حاصل شود که هیچ بافتی در رحم باقی نمانده است.
انجام این سونوگرافی س از سقط جنین در زمانی معین محدودیت ندارد. با این حال، بهتر است این آزمایش پس از پایان خونریزی پریود و در سه ماهه اول بارداری صورت گیرد.
عوارض و خطرات سونوگرافی واژینال
استفاده از امواج صوتی در سونوگرافی(برخلاف اشعه ایکس) هیچ خطری برای سلامتی مادر و جنین به همراه ندارد. بعد از انجام این آزمون، ممکن است کمی ژل روان‌کننده از واژن خارج شود که پس از ۲۴ ساعت به طور طبیعی از بین می‌رود.
عوارض سونوگرافی واژینال در بارداری
سونوگرافی واژینال ممکن است در صورت نزدیکی جفت به دهانه رحم، باعث ایجاد خونریزی شود. همچنین، در صورت پاره شدن کیسه آب، این روش سونوگرافی انجام نمی‌شود. با این حال، به طور کلی، انجام این سونوگرافی در دوران بارداری مشکلی ندارد و به جنین هیچ تهدیدی وارد نمی‌کند.
لکه بینی بعد از سونوگرافی واژینال
گاهی اوقات، با ورود پروب سونوگرافی، ممکن است لخته‌های خون در نواحی بالایی واژن حرکت کرده و از بین بروند. به همین دلیل، بعضی افراد ممکن است پس از انجام سونوگرافی واژینال با لکه‌بینی و خونریزی مواجه شوند.
خارج شدن مایع بعد از سونوگرافی واژینال SIS
پس از انجام سونوگرافی واژینال با تزریق مایع، ممکن است مقداری از مایع استریل از واژن خارج شود. در این حالت، می‌توانید برای اطمینان بیشتر از استفاده از نوار بهداشتی در خانه استفاده کنید. این مایع گاهی از رنگ صورتی یا به دلیل ممکن است دیواره و بافت رحم آسیب ببینند.
درد حین سونوگرافی واژینال
عموماً، سونوگرافی واژینال بدون درد انجام می‌شود و تنها ورود پروب سونوگرافی ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد و همراه با فشار و درد کوتاهی باشد.
این روش سونوگرافی عوارض خطرناک و شدیدی ندارد. بین عوارض کوتاه‌مدت این روش می‌توان به درد، لکه‌بینی، خروج مایعات (پس از سونوگرافی واژینال تزریقی) و استفاده از ژل روان‌کننده اشاره کرد.
دقت سونوگرافی واژینال چقدر است؟
مزیت بارز این سونوگرافی نسبت به سونوگرافی شکم و رحم در این است که این روش می‌تواند تصویری با جزئیات بیشتر و دقیق‌تر از بافت‌های نرم داخل لگن و اعضای آن ارائه دهد. دقت بیشتر این روش به این معناست که امواج با طول موج کوتاه‌تری با اعضای دستگاه تناسلی برخورد می‌کنند و نیازی به رد شدن از بافت‌های شکمی، گاز روده، و استخوان‌ها نیست.
دقت سونوگرافی واژینال در تشخیص بارداری
در سه‌ماهه اول بارداری، سونوگرافی واژینال دارای دقت بیشتری نسبت به سونوگرافی معمولی است. این روش به ویژه برای افراد مبتلا به بیماری رحم رتروورسه یا به‌عقب‌برگشته و همچنین خانم‌های چاق، گزینه‌ای بهتر محسوب می‌شود.
کلام آخر با دکتر فاطمه صالحی
در این مقاله، به بررسی جامع سونوگرافی واژینال پرداختیم که برای تشخیص بیماری‌های گوناگون، بارداری‌های پرخطر و بررسی وضعیت جنین توصیه می‌شود. این روش سونوگرافی، در عین حال که برخلاف افسوس‌ها بی‌خطر است، هیچگونه عوارضی برای مادر و جنین به همراه ندارد. با توجه به فاصله نزدیک‌تر پروب از اعضای داخلی بدن، دقت این تست در تولید تصاویر و جزئیات بیشتر است.
سونوگرافی داخلی واژینال ممکن است در طول انجام تست، باعث درد یا انقباض شود. همچنین، برخی افراد ممکن است پس از انجام تست با لکه‌بینی کمی مواجه شوند یا مقداری از مایع و ژل روان‌کننده تجربه کنند. اما این عوارض معمولاً ظرف مدت ۲۴ ساعت پس از انجام سونوگرافی از بین می‌روند.
در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنین‌ها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب می‌شود. هدف من ایجاد تجربه‌های ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانواده‌اش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانواده‌ها ایفا می‌کنم، پیش می‌روم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.
