عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی)، نوعی جراحی است که طی آن رحم زن برداشته می‌شود. پس از این عمل، فرد دیگر قادر به تجربه پریود یا بارداری نخواهد بود. دلایل متعددی ممکن است منجر به نیاز به انجام این جراحی شوند؛ از جمله خونریزی‌های غیرعادی، افتادگی رحم (پرولاپس)، فیبروم‌ها، یا سرطان رحم. مدت زمان بهبودی پس از هیسترکتومی معمولاً بین ۴ تا ۶ هفته متغیر است و این زمان بستگی به نوع جراحی انجام شده دارد. در ادامه این مقاله از دکتر فاطمه صالحی بهترین متخصص زنان، با جزئیات بیشتری از این عمل آشنا خواهید شد.
تجربه، امداد و مراقبتی با عشق
با دکتر فاطمه صالحی
متخصص زنان، زایمان و فلوشیپ فوق تخصصی طب مادر
آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی
دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه می‌دهد. اکنون شما می‌توانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهره‌مند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.
عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی) چیست؟
هیسترکتومی، جراحی‌ای است که در آن رحم و گاهی دهانه رحم (سرویکس) برداشته می‌شوند. بسته به دلایل پزشکی، ممکن است در این عمل بافت‌ها و اندام‌های اطراف رحم، مانند لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها نیز خارج شوند. رحم وظیفه نگهداری و رشد جنین را در دوران بارداری بر عهده دارد و هر ماه با ریزش پوشش داخلی خود، خونریزی پریود رخ می‌دهد. بنابراین، پس از انجام هیسترکتومی، فرد دیگر توانایی بارداری نخواهد داشت و پریود نیز به‌طور کامل متوقف می‌شود.
انواع هیسترکتومی
پیش از تصمیم‌گیری در مورد روش درمان، لازم است که وضعیت بیمار و علائم او به‌دقت بررسی شود. در صورتی که هیسترکتومی به عنوان گزینه درمانی نهایی انتخاب شود، انواع مختلف آن نیز باید در نظر گرفته شوند. در ادامه به چهار نوع هیسترکتومی اشاره می‌کنیم:
۱. هیسترکتومی کامل
در این نوع جراحی، رحم و دهانه رحم (سرویکس) به‌طور کامل برداشته می‌شوند، اما تخمدان‌ها حفظ می‌شوند.
۲. هیسترکتومی جزئی
در این نوع، تنها قسمت فوقانی رحم برداشته می‌شود، در حالی که دهانه رحم در جای خود باقی می‌ماند.
۳. هیسترکتومی رادیکال
این روش مشابه هیسترکتومی کامل است، با این تفاوت که علاوه بر رحم و دهانه رحم، بافت‌های اطراف رحم (پارامتریوم) نیز برداشته می‌شوند. این نوع جراحی بیشتر برای بیمارانی که به سرطان مبتلا هستند، توصیه می‌شود.
۴. هیسترکتومی واژینال
در این روش، رحم از طریق واژن برداشته می‌شود و هیچ برشی روی شکم ایجاد نمی‌گردد. به دلیل کم‌تهاجمی بودن و دوره نقاهت کوتاه‌تر، این روش مورد توجه بسیاری از متخصصان زنان و زایمان قرار دارد.
چرا عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی) انجام می شود؟
معمولاً برای درمان برخی بیماری‌های رحم و سایر مشکلات مربوط به اندام‌های زنانه، متخصص زنان جراحی برداشتن رحم را پیشنهاد می‌کند. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:
درد مزمن لگن: این درد ممکن است ناشی از فیبروم رحم، آدنومیوز، بیماری التهابی لگن، یا آندومتریوز باشد.
پرولاپس رحم: در این حالت رحم به دلیل ضعف عضلات کف لگن به سمت پایین می‌افتد.
پریود سنگین و خونریزی شدید: خونریزی غیرعادی در دوران قاعدگی که ممکن است ناشی از وجود فیبروم باشد.
سرطان‌ها: سرطان رحم، تخمدان یا دهانه رحم از دیگر دلایل رایج برای انجام هیسترکتومی است.
افتادگی رحم: زمانی که رحم به دلیل ضعف عضلات کف لگن از موقعیت طبیعی خود جابه‌جا شده و دچار افتادگی می‌شود.
هر یک از این شرایط ممکن است نیاز به جراحی هیسترکتومی را به همراه داشته باشد، بسته به شدت و نوع بیماری.
هیسترکتومی برای چه کسانی مناسب است؟
خانم‌هایی که به فیبروز رحم، افتادگی رحم، آندومتریوز، یا سرطان رحم مبتلا هستند و همچنین افرادی که دچار خونریزی‌های غیرعادی در دوران پریود می‌شوند، از جمله بهترین کاندیداها برای عمل جراحی برداشتن رحم محسوب می‌شوند. اگر می‌خواهید با نشانه‌های بیماری‌های زنانه و علائم آندومتریوز بیشتر آشنا شوید، مشاوره با یک متخصص زنان ضروری است تا تشخیص دقیق‌تری دریافت کرده و درمان مناسب را آغاز کنید.
مزایای عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی)
مزایای عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی) بسته به شرایط فرد و دلیل انجام جراحی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
1. کاهش یا رفع درد: برای افرادی که از درد مزمن لگن یا مشکلاتی مانند فیبروم، آندومتریوز یا آدنومیوز رنج می‌برند، هیسترکتومی می‌تواند باعث کاهش یا رفع کامل درد شود.
2. قطع خونریزی غیرعادی: خانم‌هایی که خونریزی‌های شدید یا غیرعادی در دوران پریود دارند، پس از هیسترکتومی دیگر این مشکل را تجربه نخواهند کرد.
3. درمان افتادگی رحم: این عمل می‌تواند به رفع پرولاپس یا افتادگی رحم کمک کند که می‌تواند باعث بهبود کیفیت زندگی فرد شود.
4. پیشگیری یا درمان سرطان: در مواردی که خطر ابتلا به سرطان رحم، تخمدان یا دهانه رحم وجود دارد، هیسترکتومی می‌تواند یک راهکار درمانی یا پیشگیرانه مؤثر باشد.
5. عدم نیاز به روش‌های پیشگیری از بارداری: پس از برداشتن رحم، فرد دیگر نیازی به استفاده از روش‌های جلوگیری از بارداری نخواهد داشت.
این مزایا بستگی به شرایط فردی و نوع بیماری دارد و بهترین راه برای ارزیابی مزایا، مشاوره با پزشک متخصص است.
روش عمل برداشتن رحم
روش‌های عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی) بسته به نوع جراحی و شرایط بیمار متفاوت است. در ادامه، روش‌های اصلی هیسترکتومی را توضیح می‌دهم:
1. هیسترکتومی شکمی (Abdominal Hysterectomy)
در این روش، برشی در قسمت پایین شکم (به‌صورت عمودی یا افقی) ایجاد می‌شود و رحم از طریق این برش خارج می‌گردد. این نوع جراحی معمولاً در مواردی انجام می‌شود که رحم بزرگ شده یا دسترسی به آن از طریق روش‌های دیگر دشوار باشد.
2. هیسترکتومی واژینال (Vaginal Hysterectomy)
در این روش، رحم از طریق واژن و بدون نیاز به ایجاد برش در شکم برداشته می‌شود. این روش کمتر تهاجمی است و دوره نقاهت کوتاه‌تری نسبت به هیسترکتومی شکمی دارد. به دلیل مزایای آن، بیشتر مورد توجه متخصصان قرار می‌گیرد.
3. هیسترکتومی لاپاراسکوپی (Laparoscopic Hysterectomy)
در این روش، چند برش کوچک روی شکم ایجاد می‌شود و جراح با استفاده از دوربین لاپاراسکوپ و ابزارهای جراحی خاص، رحم را از بدن خارج می‌کند. این روش نیز کم‌تهاجمی‌تر است و معمولاً دوره بهبودی کوتاه‌تری دارد.
– لاپاراسکوپی کمکی از طریق واژن: ترکیبی از لاپاراسکوپی و هیسترکتومی واژینال است، که بخشی از جراحی از طریق لاپاراسکوپی و بخشی از طریق واژن انجام می‌شود.
4. هیسترکتومی رباتیک (Robotic Hysterectomy)
مشابه هیسترکتومی لاپاراسکوپی است، با این تفاوت که جراح از یک سیستم رباتیک برای انجام جراحی استفاده می‌کند. این روش دقت بیشتری دارد و برای موارد پیچیده‌تر مناسب است.
هر یک از این روش‌ها بر اساس نیازهای بیمار و شرایط خاص او انتخاب می‌شوند و بهترین راه برای انتخاب روش مناسب، مشاوره با جراح و متخصص زنان است.
رابطه جنسی بعد از عمل هیسترکتومی
پس از عمل برداشتن رحم، معمولاً توصیه می‌شود که حداقل ۶ تا ۸ هفته قبل از ازسرگیری آمیزش جنسی صبر کنید. این مدت زمان به بدن اجازه می‌دهد تا بهبود یابد و از هرگونه عفونت یا عوارض احتمالی جلوگیری شود. بسیار مهم است که قبل از برقراری رابطه جنسی مجدد، با متخصص زنان مشورت کنید تا مطمئن شوید که همه چیز به درستی بهبود یافته است. همچنین، دقت داشته باشید که رابطه جنسی پس از عمل نباید با درد یا ناراحتی همراه باشد. برای اطمینان از داشتن رابطه جنسی راحت و بدون مشکل، حتماً راهنمایی‌های پزشک خود را در نظر بگیرید.
نتیجه گیری
دستگاه تناسلی و رحم از اندام‌های حیاتی و حساس در بدن خانم‌هاست که ممکن است در هر سنی به مشکلات مختلفی مبتلا شود. خانم‌ها ممکن است به دلایلی مانند خونریزی غیرعادی، فیبروم، سرطان رحم یا سرطان دهانه رحم مجبور به انجام عمل هیسترکتومی شوند. در صورتی که هیسترکتومی ضروری باشد، این جراحی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که هر یک مزایا و عوارض خاص خود را دارند. دوره بهبودی پس از هیسترکتومی بسته به نوع جراحی حدود ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد. پس از این عمل، قدرت باروری فرد از بین می‌رود و دیگر دوره‌های پریود رخ نخواهد داد.
در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنین‌ها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب می‌شود. هدف من ایجاد تجربه‌های ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانواده‌اش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانواده‌ها ایفا می‌کنم، پیش می‌روم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.
