عفونت رحم یا اندومتریت، به التهاب یا عفونت لایه داخلی رحم (اندومتر) گفته می‌شود که اغلب به دلیل ورود باکتری‌ها به رحم ایجاد می‌گردد. این عفونت ممکن است پس از زایمان، سقط جنین، یا اعمال جراحی رحم به‌وجود آید. علائم شایع آن شامل درد زیر شکم، تب، ترشحات غیرطبیعی و خونریزی غیرمعمول است. اگرچه عفونت رحم معمولاً با آنتی‌بیوتیک قابل درمان است، اما در صورت عدم رسیدگی به‌موقع، می‌تواند به عوارض جدی مانند ناباروری یا عفونت‌های شدیدتر منجر شود.
تجربه، امداد و مراقبتی با عشق
با دکتر فاطمه صالحی
متخصص زنان، زایمان و فلوشیپ فوق تخصصی طب مادر
آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی
دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه می‌دهد. اکنون شما می‌توانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهره‌مند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.
عفونت رحم (اندومتریت) چیست؟
اندومتریت (Endometritis) به التهاب لایه داخلی رحم (اندومتر) ناشی از عفونت گفته می‌شود. این بیماری می‌تواند به دو شکل حاد (با شروع سریع و مدت کوتاه) یا مزمن (طولانی‌مدت یا تکرارشونده) رخ دهد. اندومتریت حاد معمولاً پس از زایمان، سقط جنین یا جراحی‌های مربوط به رحم و دهانه رحم ایجاد می‌شود، در حالی که اندومتریت مزمن بیشتر در دوران پس از یائسگی یا به‌دلیل ابتلا به عفونت‌هایی مانند کلامیدیا و سوزاک مشاهده می‌شود.
عفونت رحم چقدر شایع است؟
شیوع اندومتریت به نوع آن بستگی دارد. عفونت رحم پس از زایمان طبیعی حدود ۱ تا ۳ درصد موارد را شامل می‌شود، اما زایمان سزارین می‌تواند خطر این عفونت را تا ۵ تا ۲۰ برابر افزایش دهد.
همچنین، در صورت عدم درمان عفونت‌های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک، حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از مبتلایان ممکن است به اندومتریت حاد مبتلا شوند. از آنجا که اندومتریت مزمن علائم خفیفی دارد، تخمین میزان شیوع آن دشوار است.
علائم عفونت رحم
همیشه با علائم مشخص همراه نیست و ممکن است بدون آگاهی از ابتلا به آن، بیماری را تجربه کنید. با این حال، برخی از علائم احتمالی این عفونت عبارت‌اند از:
- درد در ناحیه لگن یا شکم
- خونریزی واژینال یا ترشحات غیرطبیعی از واژن
- تب یا لرز
- احساس بیماری عمومی یا خستگی شدید
- یبوست یا درد هنگام دفع
همچنین می‌تواند با مشکلاتی نظیر ناباروری و سقط جنین در ارتباط باشد. در صورتی که هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، ضروری است که به پزشک خود مراجعه کنید.
علت عفونت رحم
اندومتریت زمانی رخ می‌دهد که لایه داخلی رحم (اندومتر)، همان لایه‌ای که در دوران قاعدگی ریزش می‌کند، دچار عفونت شود. این عفونت می‌تواند توسط باکتری‌هایی که به طور طبیعی در بدن وجود ندارند، یا باکتری‌هایی که به طور طبیعی در ناحیه واژن حضور دارند، ایجاد شود.
به‌طور معمول، دهانه رحم (سرویکس) از ورود باکتری‌ها به داخل رحم جلوگیری می‌کند. اما در مواقعی که دهانه رحم باز می‌شود، مانند زایمان یا انجام جراحی، باکتری‌ها ممکن است به رحم راه پیدا کنند و منجر به عفونت شوند.
علت عفونت رحم پس از زایمان
در دوران بارداری، یک لایه ضخیم مخاطی به همراه سایر عوامل، از رحم در برابر عفونت محافظت می‌کند؛ به همین دلیل اندومتریت در این دوره چندان شایع نیست. با باز شدن دهانه رحم و پارگی پرده‌های اطراف جنین، احتمال ورود باکتری‌ها به داخل رحم افزایش پیدا می‌کند. این خطر همچنین در مواردی که ابزارهای پزشکی یا اجسام خارجی به رحم وارد می‌شوند، بیشتر می‌شود.
درمان عفونت رحم
هدف اصلی درمان، رفع عفونت و کاهش التهاب است. همچنین درمان اندومتریت می‌تواند از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کند. روش‌های مختلفی برای درمان عفونت رحم وجود دارد که شامل موارد زیر است:
1. آنتی‌بیوتیک‌ها: این داروها برای مقابله با باکتری‌هایی که باعث التهاب دیواره رحم می‌شوند، تجویز می‌شوند. در موارد شدید ممکن است نیاز به بستری و دریافت آنتی‌بیوتیک به‌صورت تزریقی باشد.
2. درمان شریک جنسی: در صورتی که اندومتریت ناشی از عفونت مقاربتی باشد، شریک جنسی نیز باید تحت درمان با آنتی‌بیوتیک قرار گیرد.
3. آزمایش‌های تکمیلی: پس از تکمیل دوره آنتی‌بیوتیک‌ها، ممکن است پزشک بخواهد کشت دهانه رحم یا بیوپسی اندومتر انجام دهد تا اطمینان حاصل شود که عفونت به طور کامل رفع شده است. در صورت باقی‌ماندن عفونت، ممکن است نوع آنتی‌بیوتیک تغییر کند.
4. برداشتن بافت باقی‌مانده: در مواردی که پس از زایمان یا سقط جنین بافت‌هایی در رحم باقی‌مانده باشد، جراحی برای برداشتن این بافت‌ها ممکن است ضروری باشد.
5. درمان آبسه: اگر عفونت منجر به تشکیل آبسه در ناحیه شکم شود، ممکن است نیاز به تخلیه چرک یا مایع از آبسه با جراحی یا آسپیراسیون سوزنی باشد.
6. استفاده از دمنوش‌های گیاهی: برخی افراد باور دارند که دمنوش‌هایی مانند رازبری و نعناع فلفلی برای سلامت رحم مفید هستند؛ با این حال، تحقیقات علمی این ادعاها را تأیید نکرده‌اند. همچنین، دمنوش‌ها نمی‌توانند مانع ابتلا به عفونت رحم شوند و مصرف بیش از حد آن‌ها ممکن است اثرات منفی داشته باشد.
توجه داشته باشید که دمنوش‌ها و داروهای گیاهی به هیچ وجه جایگزین درمان پزشکی نیستند. قبل از استفاده از هرگونه داروی گیاهی یا دمنوش، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
در نهایت، درمان اصلی اندومتریت با آنتی‌بیوتیک‌ها صورت می‌گیرد و پزشک بسته به شدت بیماری، نوع آنتی‌بیوتیک و روش تجویز آن (خوراکی یا تزریقی) را تعیین خواهد کرد.
خطرات و عوارض عفونت رحم
در صورت عدم درمان، ممکن است منجر به عوارض جدی زیر شود:
- نازایی
- پریتونیت لگن (عفونت گسترده در ناحیه لگن)
- تشکیل آبسه در لگن یا رحم
- سپتی‌سمی (عفونت خون ناشی از ورود باکتری‌ها به جریان خون)
- شوک سپتیک (یک وضعیت خطرناک و بالقوه کشنده که به دنبال سپتی‌سمی رخ می‌دهد و باعث افت شدید فشار خون می‌شود)
عدم درمان به‌موقع می‌تواند منجر به نازایی، گسترش عفونت به سایر قسمت‌های بدن، عفونت خون، و در موارد شدید، مرگ شود.
عفونت رحم پس از زایمان
عفونت رحم پس از زایمان (postpartum endometritis) یکی از شایع‌ترین عفونت‌های پس از زایمان است. این عفونت معمولاً به دلیل انتقال باکتری‌هایی که به طور طبیعی در واژن وجود دارند به داخل رحم در حین زایمان رخ می‌دهد. احتمال ابتلا به اندومتریت پس از زایمان در افرادی که سزارین انجام می‌دهند، ۵ تا ۲۰ برابر بیشتر است.
عفونت رحم پس از زایمان اغلب با علائمی مانند تب، حساسیت رحم به لمس، و درد شدید در قسمت پایینی شکم همراه است. ترشحات رحمی ممکن است کدر، بدبو و شدیدتر از قبل شوند. علائم دیگری نظیر بدن‌درد، سردرد، و لرز نیز ممکن است دیده شود.
برای درمان اندومتریت پس از زایمان، در اغلب موارد نیاز به تجویز آنتی‌بیوتیک‌های تزریقی است.
تفاوت اندومتریت و اندومتریوز
اگرچه نام‌های اندومتریت و اندومتریوز مشابه هستند، اما این دو بیماری کاملاً متفاوت‌اند. هر دو بیماری به لایه داخلی رحم، یا همان اندومتر، مرتبط می‌شوند. در اندومتریوز، بافتی مشابه بافت اندومتر در نواحی خارج از رحم، مانند تخمدان‌ها، رشد می‌کند. در مقابل، اندومتریت به التهاب و عفونت لایه داخلی رحم اشاره دارد.
کلام آخر
اندومتریت، که به التهاب لایه داخلی رحم یا اندومتر اشاره دارد، عموماً به‌دنبال عفونت ایجاد می‌شود. عفونت رحم به‌ویژه پس از زایمان، به‌خصوص زایمان سزارین، شیوع بیشتری دارد. اگرچه این بیماری قابل درمان است، اما در صورتی که به‌موقع شناسایی و درمان نشود، ممکن است منجر به عوارض جدی مانند نازایی شود. بنابراین، اگر پس از زایمان، سقط جنین، کارگذاری IUD یا جراحی رحم، هر یک از علائم اندومتریت را تجربه کردید، فوراً باید پزشک خود را در جریان قرار دهید.
در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنین‌ها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب می‌شود. هدف من ایجاد تجربه‌های ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانواده‌اش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانواده‌ها ایفا می‌کنم، پیش می‌روم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.
