خشکی واژن یا کمبود رطوبت واژن یکی از مشکلات شایع در میان زنان است که معمولاً کمتر به آن توجه می‌شود. این مشکل به‌عنوان یک بیماری مستقل شناخته نمی‌شود، اما برخی بیماری‌ها می‌توانند باعث خشکی واژن شوند و یا این مشکل می‌تواند زمینه‌ساز بروز مشکلات دیگری باشد. بنابراین، درمان کمبود رطوبت واژن و پیگیری آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله از دکتر فاطمه صالحی متخصص زنان در تهران، به بررسی شایع‌ترین علل خشکی واژن پرداخته و در نهایت روش‌های پیشگیری و درمان آن را بررسی خواهیم کرد.
تجربه، امداد و مراقبتی با عشق
با دکتر فاطمه صالحی
متخصص زنان، زایمان و فلوشیپ فوق تخصصی طب مادر
آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی
دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه می‌دهد. اکنون شما می‌توانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهره‌مند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.
بهترین متخصص زنان درتهران
دکتر فاطمه صالحی، متخصص زنان و زایمان با فلوشیپ پریناتولوژی (طب مادر و جنین)، یکی از پزشکان برجسته و با تجربه در حوزه تخصصی خود در تهران هستند. ایشان بیش از ۱۵ سال تجربه حرفه‌ای در زمینه پزشکی و درمان‌های تخصصی زنان و زایمان دارند و به عنوان یکی از متخصصین برجسته در این زمینه شناخته می‌شوند.
دکتر صالحی تحصیلات خود را در دانشگاه علوم پزشکی تهران آغاز کردند و موفق به دریافت مدرک پزشکی عمومی از این دانشگاه شدند. پس از آن، برای ادامه تحصیلات خود، تخصص زنان و زایمان را در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گذراندند. علاوه بر این، ایشان دوره فلوشیپ پریناتولوژی را نیز در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گذرانده‌اند که این دوره به ایشان توانایی ارائه مراقبت‌های ویژه در دوران بارداری، مراقبت‌های قبل و بعد از زایمان و درمان‌های خاص مربوط به بارداری‌های پرخطر را می‌دهد.
خشکی واژن چیست؟
دیواره‌های واژن به‌طور طبیعی با لایه‌ای از ترشحات مرطوب پوشیده شده‌اند که نقش‌های متعددی دارند. این ترشحات محیطی قلیایی ایجاد می‌کنند که به اسپرم کمک می‌کند مدت‌زمان بیشتری زنده و فعال باقی بماند، به‌طوری‌که قادر به حرکت در واژن و بارور کردن تخمک پس از لقاح می‌شود.
علاوه بر این، ترشحات واژن به‌عنوان روان‌کننده عمل می‌کنند و در هنگام برقراری رابطه جنسی از آسیب و ساییدگی دیواره‌های واژن جلوگیری می‌کنند.
مهم‌ترین عامل حفظ رطوبت واژن
هورمون استروژن نقش اصلی را در تولید و حفظ رطوبت واژن ایفا می‌کند. با افزایش سن، سطح استروژن در بدن زنان به‌تدریج کاهش می‌یابد و این امر می‌تواند به بروز کمبود رطوبت واژن منجر شود؛ به‌طوری‌که خشکی واژن یکی از عوارض شایع یائسگی به شمار می‌رود. همچنین، عواملی مانند بارداری یا درمان‌های دارویی می‌توانند بر سطح استروژن تاثیر بگذارند.
اگرچه خشکی واژن به‌طور مستقیم یک بیماری محسوب نمی‌شود، اما می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند یا نشانه‌ای از وجود مشکلات پزشکی دیگر باشد.
نشانه‌های خشکی واژن
خشکی واژن معمولاً در زنان یائسه مشاهده می‌شود و ممکن است با آتروفی واژن و علائم دیگری همراه باشد، از جمله:
- خارش واژن
- سوزش واژن
- تحریک واژن
- درد هنگام برقراری رابطه جنسی
- ناراحتی هنگام فعالیت‌های فیزیکی
- افزایش احتمال ابتلا به عفونت واژن و عفونت مجاری ادراری
اگر خشکی واژن ناشی از کاهش سطح هورمون استروژن باشد، ممکن است علائم دیگری مانند:
- کاهش ترشحات طبیعی واژن
- تنگی و جمع شدن دهانه واژن
- تنگ شدن کانال واژن
در صورتی که این علائم را تجربه می‌کنید یا کمبود رطوبت واژن به کیفیت زندگی شما آسیب می‌زند، توصیه می‌شود که با پزشک مشاوره کنید.
علت خشکی واژن چیست؟
همانطور که اشاره شد، یکی از وظایف اصلی هورمون استروژن در بدن زنان، حفظ رطوبت و ترشحات واژن است. سطح استروژن در طول زندگی زنان تحت تأثیر عوامل مختلفی تغییر می‌کند. مهم‌ترین عواملی که بر میزان استروژن تأثیر می‌گذارند، شامل یائسگی، بارداری، زایمان و دوره شیردهی هستند.
علاوه بر این، برخی درمان‌های سرطان مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی ناحیه لگن نیز می‌توانند بر سطح ترشح استروژن تأثیر بگذارند و باعث کاهش این هورمون در خون، که در نتیجه منجر به کاهش ترشحات واژن می‌شود.
عوامل دیگری که می‌توانند با کاهش سطح استروژن موجب خشکی واژن شوند، عبارتند از:
- دوره پیش از یائسگی
- استعمال سیگار
- جراحی برداشتن تخمدان‌ها
- مصرف داروهای آنتی‌استروژن
- درمان سرطان
- افسردگی شدید یا استرس
علت خشکی واژن در خانم های جوان
حدود ۱۷ درصد از زنان بین ۱۸ تا ۵۰ سال از کمبود رطوبت واژن رنج می‌برند. این مشکل در زنان جوان ممکن است به دلایل مختلفی مانند کاهش استروژن یا سایر عوامل ایجاد شود:
- خشکی واژن به دلیل مصرف برخی داروها
برخی داروها مانند آنتی‌هیستامین‌ها (در داروهای ضدآلرژی و سرماخوردگی) یا داروهای آسم می‌توانند بر ترشحات موکوسی بدن تأثیر بگذارند و آن‌ها را کاهش دهند. ترشحات واژن نیز تحت تأثیر این داروها قرار می‌گیرند و کاهش می‌یابند که می‌تواند منجر به خشکی واژن در زنان جوان و حتی زنان یائسه شود. - قرص‌های پیشگیری از بارداری
بسیاری از قرص‌های ضدبارداری با تأثیر بر سطح استروژن مانع از تخمک‌گذاری و بارداری می‌شوند. این تغییر در سطح استروژن می‌تواند عوارض جانبی مختلفی از جمله خشکی واژن به دنبال داشته باشد. - تحریک جنسی ناکافی
ترشحات واژن به‌عنوان یک روان‌کننده طبیعی، به تسهیل و بهبود کیفیت رابطه جنسی کمک می‌کنند. کاهش میل جنسی یا تحریک ناکافی جنسی می‌تواند باعث شود بدن آماده رابطه جنسی نباشد. استفاده از روان‌کننده‌ها و انجام معاشقه پیش از رابطه می‌تواند به درمان کمبود رطوبت واژن در این شرایط کمک کند. - تحریک واژن
برخی مواد شیمیایی مانند مواد موجود در صابون‌ها، عطرها یا لوازم بهداشتی می‌توانند واژن را تحریک کرده و باعث خشکی آن شوند. حتی استفاده از شوینده‌ها یا سفیدکننده‌ها برای شست‌وشوی لباس‌زیر می‌تواند سبب تحریک واژن شود. برای شست‌وشوی ناحیه تناسلی و لباس‌زیر بهتر است از محصولات معطر خودداری کنید. - خشکی واژن به دلیل اضطراب
عوامل روان‌شناختی مانند اضطراب و استرس می‌توانند بر سطح تحریک و میل جنسی زنان تأثیر بگذارند. اضطراب همچنین می‌تواند بر جریان خون تأثیر بگذارد و گردش خون ناحیه تناسلی را کاهش دهد که منجر به خشکی واژن در زنان جوان می‌شود.
خشکی واژن در بارداری
بارداری تغییرات اساسی در بدن زنان ایجاد می‌کند و نوسانات هورمونی یکی از رایج‌ترین تغییرات در این دوران هستند.
کاهش سطح استروژن
شایع‌ترین علت کمبود رطوبت واژن در دوران بارداری، کاهش سطح استروژن خون است. همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، پایین آمدن سطح استروژن مهم‌ترین عامل خشکی واژن به شمار می‌رود. این کاهش سطح استروژن پس از زایمان نیز ادامه می‌یابد. علاوه بر این، شیردهی به نوزاد نیز تأثیر منفی بر ترشح استروژن دارد و باعث کاهش آن می‌شود؛ به همین دلیل بسیاری از زنان در این دوره با قاعدگی نامنظم مواجه می‌شوند یا حتی پریود نمی‌شوند. با گذشت زمان، سطح استروژن بدن به حالت طبیعی باز می‌گردد. بنابراین، اگر اخیراً زایمان کرده‌اید و در دوران شیردهی هستید، ممکن است با این مشکل روبرو شوید.
کاهش میل جنسی
یکی دیگر از علل کمبود رطوبت واژن در دوران بارداری، کاهش میل جنسی است که بسیاری از زنان باردار، به ویژه در ماه‌های پایانی بارداری، تجربه می‌کنند. خشکی واژن در این دوران می‌تواند هنگام رابطه جنسی منجر به تحریک و ناراحتی واژن شود.
برای دریافت توضیحات کامل‌تر و مشاوره تخصصی در مورد خشکی واژن و همچنین سایر سوالات مرتبط با سلامت زنان و زایمان، می‌توانید از طریق واتساپ با دکتر فاطمه صالحی در ارتباط باشید. دکتر صالحی با بیش از ۱۵ سال تجربه در حوزه زنان، زایمان و پریناتولوژی (طب مادر و جنین)، آماده ارائه راهنمایی‌های دقیق و علمی در این زمینه هستند. ارتباط با ایشان از طریق واتساپ این امکان را فراهم می‌کند تا در سریع‌ترین زمان ممکن، پاسخ سوالات خود را دریافت کنید و از توصیه‌های یک متخصص برجسته بهره‌مند شوید. برای اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره، لطفاً از طریق شماره واتساپ مطب با دکتر صالحی تماس حاصل فرمایید.
اثرات و عوارض خشکی واژن
پزشکان معمولاً کمبود رطوبت واژن را به‌عنوان یک بیماری مستقل نمی‌شمارند، اما این وضعیت می‌تواند زمینه‌ساز بروز برخی مشکلات دیگر باشد:
- عفونت باکتریایی و قارچی واژن: رطوبت طبیعی واژن مانع از رشد و تکثیر بیش‌ازحد باکتری‌ها و قارچ‌ها می‌شود. خشکی واژن می‌تواند باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت‌های باکتریایی یا قارچی شود. این عفونت‌ها معمولاً کم‌خطر هستند، اما همچنان نیاز به درمان دارند.
- ایجاد زخم و پارگی در واژن: کمبود رطوبت واژن می‌تواند منجر به ایجاد زخم یا پارگی در بافت‌های واژن شود که به راحتی دچار تحریک یا عفونت می‌شود.
- درد واژن هنگام برقراری رابطه جنسی: کمبود رطوبت واژن می‌تواند باعث درد و ناراحتی در هنگام رابطه جنسی شود. این درد نه تنها باعث کاهش لذت از رابطه می‌شود، بلکه می‌تواند بر میل جنسی تاثیر منفی گذاشته و شرایط خشکی واژن را بدتر کند.
- افزایش احتمال ابتلا به عفونت مجاری ادراری:کمبود رطوبت واژن می‌تواند باعث کاهش رطوبت ناحیه تناسلی و ایجاد شرایطی شود که احتمال ابتلا به عفونت‌های مجاری ادراری را افزایش دهد.
درمان خشکی واژن
درمان کمبود رطوبت واژن به‌طور عمده به علت اصلی آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد، درمان‌ها به صورت موضعی انجام می‌شوند. در ادامه با برخی از روش‌های رایج درمان خشکی واژن آشنا خواهید شد:
- درمان با استروژن موضعی: اگر علت کمبود رطوبت واژن کاهش سطح استروژن باشد، پزشک ممکن است استروژن موضعی را به صورت حلقه واژینال، قرص (شیاف) واژینال یا پماد تجویز کند. این روش به‌طور مستقیم به ناحیه آسیب‌دیده می‌رسد و به افزایش رطوبت کمک می‌کند.
- تغییر روش پیشگیری از بارداری: برخی از قرص‌های پیشگیری از بارداری می‌توانند بر سطح استروژن تاثیر بگذارند. تغییر به روش‌های غیرهورمونی برای پیشگیری از بارداری می‌تواند به بهبود خشکی واژن کمک کند.
- مصرف کرم و روان‌کننده: استفاده از پمادها، کرم‌ها و روان‌کننده‌های مختلف می‌تواند به تسکین خشکی واژن کمک کند. این درمان‌ها به‌طور موقت علائم خشکی را کاهش می‌دهند، اما درمان ریشه‌ای نیستند. بهترین گزینه‌ها برای این کار روان‌کننده‌های مبتنی بر آب هستند.
علت خشکی واژن قبل از پریودی چیست؟
سطح استروژن خون در طول دوره عادت ماهانه نوسانات زیادی دارد؛ به‌همین‌دلیل ممکن است قبل یا بعد از پریود، سطح استروژن کاهش یابد و این کاهش باعث خشکی واژن شود.
چه مواد غذایی برای درمان خشکی واژن مفید است؟
چگونه از خشکی واژن جلوگیری کنیم؟
کلام آخر
خانم‌های عزیز، توجه داشته باشید که خشکی واژن اگر ادامه‌دار شود می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند عفونت‌ها یا آسیب به بافت واژن شود. بنابراین، این مشکل را نباید نادیده بگیرید. درمان خشکی واژن بستگی به علت اصلی آن دارد. اگر خشکی واژن شما طولانی مدت ادامه پیدا کرده یا همراه با علائم دیگری است، حتماً با پزشک زنان مشورت کنید.
در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنین‌ها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب می‌شود. هدف من ایجاد تجربه‌های ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانواده‌اش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانواده‌ها ایفا می‌کنم، پیش می‌روم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.
