سه ماهه اول بارداری یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین مراحل در دوران بارداری است. در این دوره، بدن مادر دچار تغییرات زیادی می‌شود و رشد و تکامل جنین آغاز می‌گردد. انجام آزمایش‌های پزشکی در این دوره به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت سلامتی مادر و جنین را ارزیابی کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند. در این دکتر فاطمه صالحی متخصص سونوگرافی بیوفیزیکال به بررسی آزمایشات سه ماهه اول بارداری و اهمیت آن‌ها می‌پردازیم.
تجربه، امداد و مراقبتی با عشق
با دکتر فاطمه صالحی
متخصص زنان، زایمان و فلوشیپ فوق تخصصی طب مادر
آفر ویژه دکتر فاطمه صالحی
دکتر فاطمه صالحی، متخصص پریناتولوژی با فوق تخصص در حوزه مراقبت و درمان زنان باردار و نوزادان، خدمات خود را در تهران ارائه می‌دهد. اکنون شما می‌توانید با ارتباط از طریق واتساپ، وی را جهت گرفتن وقت مشاوره ملاقات کرده و از تخفیف 10 درصد نیز بهره‌مند شوید. این فرصت را از دست ندهید و با تماس با دکتر فاطمه صالحی، به بهترین مشاوره و مراقبت برای مراقبت از سلامت شما و نوزادتان دست پیدا کنید.
آزمایشات رایج در سه ماهه اول بارداری
سه ماهه اول بارداری یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین مراحل در دوران بارداری است. در این دوره، بدن مادر دچار تغییرات زیادی می‌شود و رشد و تکامل جنین آغاز می‌گردد. انجام آزمایش‌های پزشکی در این دوره به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت سلامتی مادر و جنین را ارزیابی کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند. در این مقاله به بررسی آزمایشات سه ماهه اول بارداری و اهمیت آن‌ها می‌پردازیم.
آزمایش خون یکی از آزمایشات سه ماهه اول بارداری
در یکی از معاینات اولیه بارداری، پزشک یا ماما موارد زیر را بررسی می‌کند: گروه خونی و فاکتور Rh، وجود یا عدم وجود کم‌خونی، ایمنی نسبت به سرخچه (سرخک آلمانی)، و ابتلا به بیماری‌هایی مانند هپاتیت B، سیفلیس، HIV و دیگر بیماری‌های مقاربتی.
بسته به پیشینه نژادی، قومی یا خانوادگی، ممکن است آزمایش‌های ژنتیکی برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند تی‌ساکس، فیبروز کیستیک یا کم‌خونی داسی‌شکل پیشنهاد شود، به‌ویژه اگر این آزمایش‌ها در مراجعات قبلی انجام نشده باشد.
همچنین در صورت نیاز، آزمایش‌هایی برای تشخیص بیماری‌هایی مانند توکسوپلاسموز یا واریسلا (عامل آبله‌مرغان) انجام می‌شود. پزشک ممکن است سطح هورمون hCG (هورمون مترشحه از جفت) و پروژسترون (هورمون ضروری برای حفظ بارداری) را نیز بررسی کند.
آزمایش ادرار یکی از آزمایش های دوران بارداری
آزمایش ادرار نیز ممکن است در سه‌ماهه اول بارداری انجام شود تا علائم عفونت کلیه بررسی شود یا در صورت نیاز، با اندازه‌گیری سطح hCG، بارداری تأیید شود. در برخی موارد، به جای آزمایش ادرار، از آزمایش خون برای اندازه‌گیری hCG استفاده می‌شود.
همچنین نمونه ادرار به طور منظم برای بررسی وجود گلوکز (به‌عنوان نشانه احتمالی دیابت) و پروتئین جمع‌آوری می‌شود. وجود پروتئین در ادرار می‌تواند به پره‌اکلامپسی اشاره کند؛ یک عارضه بارداری که با فشار خون بالا همراه است و نیاز به پیگیری دقیق دارد.
آزمایش ژنتیک یکی از آزمایش های بارداری
در سه ماهه اول بارداری، انجام آزمایش‌های ژنتیکی به عنوان یکی از گزینه‌های غربالگری پیشنهاد می‌شود. ابتدا باید تصمیم بگیرید که آیا تمایل به انجام این آزمایش‌ها دارید یا خیر.
برخی افراد معتقدند این آزمایش‌ها ممکن است استرس غیرضروری ایجاد کنند و ترجیح می‌دهند ارزیابی سلامت ژنتیکی نوزاد را به پس از تولد موکول کنند. در مقابل، عده‌ای دیگر ترجیح می‌دهند با آگاهی از اینکه این آزمایش‌ها 100 درصد دقیق نیستند، در همان دوران بارداری از وضعیت جنین مطلع شوند.
پیش از اقدام، مشاوره با پزشک برای بررسی مزایا و معایب این آزمایش‌ها ضروری است تا بتوانید تصمیمی مناسب برای خود و بارداری‌تان اتخاذ کنید.
آزمایش‌های ژنتیکی غیرتهاجمی شامل آزمایش خون به تنهایی یا همراه با سونوگرافی هستند و هیچ خطری برای جنین ایجاد نمی‌کنند. اگر نتایج این آزمایش‌ها طبیعی نباشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی را پیشنهاد دهد.
یکی از این آزمایش‌ها، غربالگری ترکیبی سه ماهه اول است که در هفته‌های 11 تا 14 بارداری انجام می‌شود. این غربالگری شامل اندازه‌گیری hCG و PAPP-A (پروتئین پلاسمای A مرتبط با بارداری) در خون مادر و ارزیابی شفافیت نوچال (پوست پشت گردن جنین) از طریق سونوگرافی است.
این روش می‌تواند احتمال سندرم داون و برخی مشکلات ژنتیکی دیگر را ارزیابی کند. در صورت غیرطبیعی بودن نتایج، پزشک ممکن است روش‌های تشخیصی تهاجمی‌تری مانند نمونه‌برداری از پرزهای جفتی (CVS) را توصیه کند.
مراقبت‌های حرفه‌ای و محبت‌آمیز
با دکتر فاطمه صالحی
متخصص زنان و زایمان
فلوشیپ فوق تخصصی طب مادر
غربالگری آزمایشگاهی غیر تهاجمی (NIPT)
آزمایش DNA جنین بدون سلول (cfDNA) از هفته دهم بارداری قابل انجام است. این آزمایش با استفاده از نمونه خون مادر، مقدار نسبی DNA آزاد جنین در خون را اندازه‌گیری می‌کند.
این روش قادر است با دقتی حدود 99 درصد، موارد سندرم داون را شناسایی کند و همچنین برای تشخیص برخی دیگر از ناهنجاری‌های کروموزومی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نمونه برداری از پرزهای جفتی (CVS)
برای زنان بالای 35 سال، افرادی که سابقه خانوادگی بیماری‌های خاص دارند، یا در صورت مثبت بودن نتایج آزمایشات ژنتیکی غیرتهاجمی، آزمایش CVS (نمونه‌برداری از پرزهای جفتی) به عنوان یک آزمایش اختیاری و تهاجمی، معمولاً بین هفته‌های 10 تا 12 بارداری توصیه می‌شود.
این آزمایش قادر است بسیاری از ناهنجاری‌های ژنتیکی از جمله سندرم داون، کم‌خونی داسی شکل، فیبروز کیستیک، هموفیلی و دیستروفی عضلانی دوشن را تشخیص دهد.
روش انجام این آزمایش شامل وارد کردن یک کاتتر کوچک از طریق دهانه رحم یا استفاده از سوزن به شکم برای برداشت نمونه از بافت جفت است. با اینکه این روش دارای 1٪ خطر سقط جنین است، اما دقت آن در شناسایی نقایص کروموزومی خاص در حدود 98٪ می‌باشد. با این حال، برخلاف آمنیوسنتز، این آزمایش در تشخیص اختلالات لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا و آنانسفالی یا نقص دیواره شکم مؤثر نیست.
چرا این آزمایشات ضروری هستند؟
آزمایشات سه ماهه اول بارداری ابزارهای حیاتی برای نظارت بر سلامتی مادر و جنین هستند. توصیه می‌شود که مادران باردار با پزشک خود مشورت کرده و تمام آزمایشات توصیه‌شده را به‌موقع انجام دهند. این اقدامات نه‌تنها سلامت مادر و جنین را تضمین می‌کنند، بلکه آرامش خاطر خانواده را نیز به همراه دارند.
سخن نهایی
آزمایشات سه ماهه اول بارداری ابزارهای حیاتی برای نظارت بر سلامتی مادر و جنین هستند. توصیه می‌شود که مادران باردار با پزشک خود مشورت کرده و تمام آزمایشات توصیه‌شده را به‌موقع انجام دهند. این اقدامات نه‌تنها سلامت مادر و جنین را تضمین می‌کنند، بلکه آرامش خاطر خانواده را نیز به همراه دارند.
در پایان، حفاظت از سلامت زنان و جنین‌ها برای من به عنوان یک پزشک جراح متخصص زنان و زایمان، یک تعهد عظیم محسوب می‌شود. هدف من ایجاد تجربه‌های ایمن و مطمئن برای هر زن باردار و خانواده‌اش است. در این مسیر، با اطمینان و اعتماد متقابل، هر روز به نقش جذاب و حیاتی که برای سلامت و خوشبختی زنان و خانواده‌ها ایفا می‌کنم، پیش می‌روم. اگر سوال یا نگرانی دارید، همیشه در دسترس هستم تا شما را راهنمایی کنم و حمایت کنم.
